شنبلیله با نام علمی Trigonella foenum-graecum L. یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک گیاه دارویی شنبلیله، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد، در سال 1389 به اجرا درآمد. فاکتور اول شامل چهار سطح تنش رطوبتی (آبیاری پس از 20 (شاهد)، 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک) و فاکتور دوم شامل شش توده شنبلیله (شیراز، اردستان، تیرانچه، یزد، جهرم و هندی) بود. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها نشان داد که اثر اصلی تنش خشکی در کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. در میان توده‌ها، از نظر خصوصیات مورد بررسی، تنوع وجود داشت. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که تعداد روز تا گل‏دهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته و اجزای عملکرد (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه) در اثر تنش خشکی کاهش یافت و منجر به کاهش عملکرد بیولوژیک (43%) و عملکرد دانه (3/42%) گردید. در مقایسه بین توده‌ها، بیشترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه متعلق به توده اردستان بود. بررسی تجزیه خوشه‌ای توده‌ها نشان داد که می توان از توده های اردستان، شیراز و تیرانچه برای اصلاح ژنتیکی تحمل به خشکی در شنبلیله بهره برد. به‌طورکلی، براساس نتایج به دست آمده، توده اردستان با میانگین 37/22 گرم در بوته بیشترین عملکرد بیولوژیک را داشت و توده هندی با میانگین 83/73 روز تا رسیدگی زودرس-ترین توده بود.

واژه‌های کلیدی: توده محلی، کمبود آب، ویژگی های زراعی

متن کامل [PDF 343 kb]   (3829 دریافت)