پژوهش حاضر در سال 1390 در حوزه ملا احمد شهرستان اردبیل با هدف بررسی هم‌بستگی کانونی موجود بین فرسایش شخم (درصد و موقعیت شیب) و عملکرد دانه و اجزای عملکرد جو (رقم سهند) جهت تعیین هم تغییری بین دو مجموعه متغیر انجام گرفت تا اولاً به طور هم‌زمان الگوهای مناسب روابط بین مجموعه متغیرهای کانونی تعیین شود و ثانیاً امکان استفاده از ضریب هم‌بستگی کانونی برای ارائه روش پیش بینی تغییر وضعیت عملکرد جو فراهم شود. به این منظور نمونه‌برداری گیاه از کاربری زراعت دیم در سه زمین‌نما و از چهار موقعیت شیب انجام شد. نتایج تجزیه هم‌بستگی کانونی نشان داد که ترکیب خطی مناسبی بین مجموعه متغیرهای کانونی درصد و موقعیت شیب اراضی و اجزای عملکرد جو وجود دارد که میزان این هم‌بستگی با میزان 77 درصد مشخص شده است. براساس این هم‌بستگی، زمانی که درصد شیب اراضی به میزان 28 درصد افزایش یافته و موقعیت شیب از پایین دست به سمت بالادست به میزان 96 درصد تغییر پیدا می‌کند، میزان ماده خشک به میزان 8 درصد، تعداد سنبله به میزان 1/1 درصد و عملکرد دانه به میزان 22 درصد کاهش و وزن سنبله به میزان 12/2 درصد و وزن هزار دانه به میزان 14 درصد افزایش می‌یابد که وزن سنبله و موقعیت شیب اراضی در مقایسه با سایر متغیرهای کانونی، بیشترین نقش را در ایجاد اولین ضریب هم‌بستگی کانونی داشته‌اند. با استفاده از این نوع آزمون که درجه اهمیت و نقش متغیرهای فرسایش خاک در عملکرد جو مشخص می‌شود، میزان بالای پیش بینی‌کنندگی موقعیت شیب در وزن سنبله واضح بوده و هم‌چنین موقعیت شیب به عنوان جزئی از شاخص فرسایش خاک، دارای اهمیت یکسانی با درصد شیب نبوده و دارای تفاوت چشمگیری با آن می باشد به طوری‌که، تأثیر موقعیت شیب در عملکرد گیاه متفاوت از درصد شیب ارزیابی شده است.

واژه‌های کلیدی: توان تولید خاک، ضریب هم‌بستگی کانونی، فرسایش شخم، متغیر های کانونی

متن کامل [PDF 233 kb]   (1028 دریافت)