در این پژوهش، به‌منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد و میزان تنوع ژنتیکی و قابلیت توارث آنها در 19 ژنوتیپ نخود زراعی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391- 1390 در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت ژنوتیپ ها برای صفات عدد اسپد، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد نیام در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد اقتصادی، زیست توده و شاخص برداشت در سطح آماری 1 درصد معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ‌های شماره 14، 12، 4 و 19 (با به‌ترتیب 4/259، 3/250، 240 و 7/234 کیلوگرم دانه در هکتار) دارای بیشترین و ژنوتیپ های 18، 8، 15 و 6 (با به ترتیب 01/151، 6/167، 8/167 و 189 کیلوگرم دانه در هکتار) هم دارای کمترین میزان عملکرد دانه بودند. محاسبه همبستگی فنوتیپی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری (01/0P < ) بین عملکرد با صفات تعداد نیام در بوته (**623/0)، ارتفاع بوته (**432/0)، شاخص برداشت (**425/0) و زیست‌توده (**349/0) وجود دارد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر عملکرد اقتصادی به‌ترتیب تعداد نیام در بوته، شاخص برداشت، زیست توده، تعداد شاخه فرعی در بوته و ارتفاع بودند که در کل 68/84 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. هم‌چنین بیشترین و کمترین درصد وراثت‌پذیری به‌ترتیب متعلق به صفات شاخص برداشت و تعداد دانه در بوته بود. بنابراین با توجه به وجود تنوع کافی در صفات، می-توان از این صفات به‌عنوان یک منبع مهم تنوع جهت افزایش عملکرد و انتخاب ژنوتیپ‌های برتر استفاده نمود.

واژه‌های کلیدی: نخود زراعی، تنوع ژنتیکی، وراثت‌پذیری، گزینش

متن کامل [PDF 748 kb]   (1277 دریافت)