Journal of Crop Production and Processing
نشریه تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی
Isfahan University of Technology - Journal of Crop Production and Processing
http://jcpp.iut.ac.ir
1
admin
2251-8517
2251-8525
fa
jalali
1386
4
1
gregorian
2007
7
1
11
40
online
1
fulltext
fa
کنترل ژنتیکی تحمل به شوری در گندم با استفاده از تجزیه میانگین و واریانس نسلها
Genetic Control of Salt Tolerance in Wheat Plants Using Generation Means and Variances Analysis
عمومى
General
پژوهشي
Research
نحوه توارث صفات فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به شوری شامل مقدار تجمع سدیم، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم در برگهای جوان گندم و وزن خشک اندامهای هوایی در شش نسل پایه(P<sub>1</sub>، P<sub>2</sub>، F<sub>1</sub>، F<sub>2</sub>، BC<sub>1</sub> و BC<sub>2</sub>) و تلاقیهای معکوس حاصل از دو تلاقی کارچیا × نیک نژاد و شوراواکی × نیک نژاد در شرایط شوری بالا ( هدایت الکتریکی= 5/22 دسی زیمنس بر متر) مورد مطالعه قرار گرفتند. یک ماه بعد از اعمال شوری محتوای یونی جوانترین برگها و در انتهای فصل رشد وزن خشک اندامهای هوایی بوتهها اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که تفاوت بین تلاقیهای مستقیم و معکوس معنیدار نیست به جز، برای مقدار پتاسیم در تلاقی برگشتی بین F<sub>1</sub> حاصل از کارچیا×نیک نژاد با کارچیا که در سطح احتمال پنج در صد معنیدار گردید. تجزیه میانگین وزنی نسلها مدل افزایشی- غالبیت را برای سدیم و وزن خشک در تلاقی بین کارچیا × نیک نژاد؛ برای سدیم، نسبت پتاسیم به سدیم و وزن خشک در تلاقی شوراواکی × نیک نژاد کافی دانست، اما برای سایر صفات مدلهای پنج پارامتری کفایت کرد. در اکثر مدلها اثر غالبیت معنیدار و نقش مهمتری در کنترل صفات ایفا نمود. اثرات متقابل افزایشی × افزایشی و غالبیت × غالبیت در تلاقی کارچیا × نیک نژاد برای مقدار پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم معنیدار بودند اما، در تلاقی دیگر فقط اثر متقابل غالبیت × غالبیت برای مقدار پتاسیم معنیدار شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس وزنی حاکی از مهمتر بودن واریانس غالبیت برای مقدار سدیم و پتاسیم در هر دو تلاقی بود. این نتیجه با معنیدار شدن تفاوت واریانس تلاقیهای برگشت نیز مشهود بود. در هر دو تلاقی نتایج حاکی از وجود غالبیت ناچیز برای نسبت پتاسیم به سدیم بود، اما برای وزن خشک در تلاقی کارچیا × نیک نژاد غالبیت چند جهته و در تلاقی دیگر عدم وجود غالبیت برای این صفت مشاهده گردید. به طور کلی تنوع ژنتیکی و وراثت پذیریهای عمومی و خصوصی صفات در تلاقی کارچیا × نیک نژاد خیلی بیشتر از تلاقی دیگر بود که نشان دهنده اهمیت نقش والدها در ایجاد تنوع ژنتیکی در نسلهای مختلف میباشد. با مقایسه پارامترهای مختلف واریانس وجود اپیستازی مضاعف در کنترل صفات مقدار پتاسیم (در هر دو تلاقی) و نسبت پتاسیم به سدیم در تلاقی کارچیا × نیک نژاد مشهود گشت. بنابر این برای اصلاح تحمل به شوری باید انتخاب دورهای و به دنبال آن روش شجرهای و یا تلاقی دو والدی با یک روش انتخاب مناسب را در نظر گرفت. وجود اپیستازی غالبیت × غالبیت بیانگر لزوم به تعویق انداختن انتخاب برای تحمل به شوری تا چند نسل میباشد تا این اثرات تثبیت شوند.
Inheritance of physiologicaly related salt tolerance traits including Na<sup>+ </sup>and K<sup>+</sup> contents, K<sup>+</sup>/Na<sup>+</sup> ratio of young leaves and biological yield (BY) in six basic generations (P<sub>1</sub>, P<sub>2</sub>, F<sub>1</sub>, F<sub>2</sub>, Bc<sub>1</sub> and Bc<sub>2</sub>) and their reciprocal crosses derived from crosses between Kharchia × Niknejad and Shorawaki × Niknejad were studied in sand culture under high salinity treatment (EC = 22.5 dS m<sup>-1</sup>). Generation means analysis indicated that a simple genetic model (including additive and dominance effects) is sufficient for Na<sup>+</sup> and BY in Kharchia × Niknejad cross and for Na<sup>+</sup>, K<sup>+</sup>/Na<sup>+</sup> ratio and BY in Shorawaki × Niknejad cross but, for other traits digenic interactions (additive × additive and dominance × dominance) were important parameters in the expression of salt tolerance of the various generations. Dominance genetic effects were predominant genetic components in most of the models. Weighted generation variances analysis suggested that dominance variance component was more important for Na<sup>+</sup> and K<sup>+</sup> content in both crosses. This result was confirmed by significant differences between back cross generations. Results also showed negligible dominance for K<sup>+</sup>/Na<sup>+</sup> ratio in both crosses, multidirectional dominance for BY in Kharchia × Niknejad cross and absence of dominance gene action in Shorawaki × Niknejad. Kharchia × Niknejad cross showed, in general, more genetic variation, broad-and narrow sense heritabilities than Shorawaki × Niknejad cross, indicating the important role of primary differences between parents. These results revealed that recurrent selection followed by pedigree breeding or a selective diallel mating system may prove useful in improving salinity tolerance of wheat plants. The involvement of dominance × dominance interactions for some traits indicates that it is necessary to postpone selection for salt tolerance of wheat to advanced generations, when sufficient epistatic interactions have become fixed.
آزمون مقیاس مشترک وزنی، تجزیه میانگین و واریانس نسلها، تحمل به شوری، گندم نان، وراثت پذیری
Bread wheat, Generation means and variances analyses, Heritability, Joint scaling test, Salinity tolerance.
179
192
http://jcpp.iut.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2-696&slc_lang=fa&sid=1
A. Dehdari
اشکبوس دهداری
10031947532846006346
10031947532846006346
Yes
A. Rezai
عبدالمجید رضایی
10031947532846006347
10031947532846006347
No
S. A. M. Maibody
سید علی محمد میر محمدی میبدی
10031947532846006348
10031947532846006348
No