، yaemam@gmail.com
چکیده: (18493 مشاهده)
تنش خشکی مهمترین عامل محدودکننده رشد گیاهان زراعی از جمله ذرت، که بعد از گندم و برنج سومین غله مهم دنیا به شمار میرود، محسوب میشود. کمبود آب در مراحل مختلف رشد، آثار متفاوتی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ذرت دارد. به منظور بررسی تغییرات عملکرد دانه و اجزای عملکرد چهار هیبرید ذرت در پاسخ به تنش خشکی در مراحل مختلف رشد، پژوهشی مزرعهای به صورت آزمایش کرتهای یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در دو سال زراعی 1388 و 1389 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز طراحی و اجرا شد. عامل اصلی مرحله اعمال تنش در چهار سطح: آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مراحل رشد رویشی (8 برگی تا پیش از گلدهی)، گلدهی و پر شدن دانه و عامل فرعی چهار هیبرید ذرت شامل: زولا، BC666، ماکسیما و SC704 بودند. تجزیه مرکب دادههای دو سال نشان داد که تنش خشکی بر همه صفات بجز تعداد ردیف دانه در بلال اثر معنیداری داشت. تنش خشکی در مرحله رشد رویشی، ارتفاع بوته را به نحو معنیداری (2/10 درصد) کاهش داد. همچنین تنش در مرحله گلدهی باعث کاهش 6/12 درصدی طول بلال، 8/17 درصدی تعداد دانه در بلال، 1/29 درصدی عملکرد دانه و 4/20 درصدی شاخص برداشت گردید. بیشترین کاهش در وزن هزار دانه (3/10 درصد) نیز در تیمار تنش در مرحله پرشدن دانه بهدست آمد. هیبرید SC704 دارای بیشترین ارتفاع بوته (07/ 281 سانتیمتر)، طول بلال (45/19 سانتیمتر)، تعداد دانه در بلال (62/710)، عملکرد بیولوژیک (25368 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (11291 کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه (49/316 گرم) بود. هیبرید ماکسیما بیشترین شاخص برداشت (99/46 درصد) را به خود اختصاص داد. براساس نتایج این پژوهش، حساسترین مرحله زندگی ذرت به تنش خشکی، گلدهی بود. اگرچه تنش خشکی در همه مراحل رشد ذرت کاهش عملکرد دانه را به دنبال داشت، لیکن در شرایط کمبود آب میتوان با پذیرش افت اندکی در عملکرد دانه، آبیاری در مرحله رویشی را حذف و به سایر گیاهان زراعی اختصاص داد. با توجه به نتایج این پژوهش میتوان هیبرید SC704 را برای مناطق بدون محدودیت آب و هیبرید ماکسیما را برای شرایط دارای محدودیت آب توصیه کرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى