به منظور تعیین بهترین ترکیب کشت مخلوط گندم (Triticum aestivum) و کلزا (Brassica napus) براساس عملکرد کل و کارایی استفاده از زمین، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. این آزمایش با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت‌های خالص گندم (T) و کلزا (B) و کشت‌های مخلوط دو ردیف کلزا و یک ردیف گندم (BB1)، دو ردیف کلزا و دو ردیف گندم (BB2)، دو ردیف کلزا و سه ردیف گندم (BB3)، دو ردیف گندم و یک ردیف کلزا (TT1)، دو ردیف گندم و دو ردیف کلزا (TT2) و دو ردیف گندم و سه ردیف کلزا (TT3) بودند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، وزن هزار دانه و عملکردهای دانه و بیولوژیک گندم تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند و با تغییر الگوی کشت از حالت کشت خالص به سمت مخلوط، ارتفاع بوته گندم و وزن هزار دانه آن افزایش، ولی سایر صفات کاهش یافتند. بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه گندم (به‌ترتیب 545 و 225 گرم در مترمربع) از تیمارهای T و BB1 به‌دست آمد. اثر تیمارهای آزمایشی بر کلیه صفات مورد بررسی در کلزا نیز معنی‌دار شد. به‌طوری‌که همانند تیمارهای گندم، با تغییر الگوی کشت از حالت کشت خالص به مخلوط، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه کلزا افزایش ولی سایر ویژگی‌ها کاهش یافتند. بیشترین مقدار عملکرد دانه کلزا (398 گرم در مترمربع) در تیمار کشت خالص (B) به‌دست آمد. با این وجود، نتایج نشان از سودمندی کشت مخلوط نسبت به تک‌کشتی هر یک از دو گونه داشت. به‌طوری‌که در کلیه تیمار‌های کشت مخلوط، نسبت برابری زمین (LER) بیشتر و شاخص رقابت (CI) کمتر از یک بود. تیمار TT3 کمترین مقدار شاخص رقابت (05/0) و بیشترین مقدار شاخص نسبت برابری زمین (50/1) را داشت. بنابراین، تیمار TT3 مناسب‌ترین ترکیب کشت مخلوط گندم و کلزا تشخیص داده شد.

واژه‌های کلیدی: کارایی سیستم زراعی، شاخص رقابت

متن کامل [PDF 187 kb]   (2048 دریافت)