استفاده از روش‌های آماری چندمتغیره در بررسی صفات مختلف ژنوتیپ‌های گوناگون منجر به مشخص شدن ابعاد متفاوت صفات گیاهان زراعی شده است. به منظور مطالعه تنوع و ارتباط بین عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا، روی 36 ژنوتیپ کلزا در قالب طرح لاتیس ساده 6 × 6 دو تکرار به‌کار گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس اولیه نشان داد که می‌توان تجزیه و تحلیل را به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی ادامه داد. در مجموع، 13 صفت مربوط به اجزای عملکرد و عملکرد دانه در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه داده‌ها نشان داد که از نظر بسیاری صفات مورد بررسی، تنوع قابل توجهی بین ژنوتیپ‌ها وجود داشت. عملکرد دانه کلزا دارای همبستگی مثبتی با وزن هزار دانه، شاخص برداشت، تعداد شاخه فرعی در بوته و طول دوره رسیدگی بود. در رگرسیون گام به گام عملکرد با سایر صفات، وزن هزار دانه و پایان گل‌دهی بیشترین تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج به‌دست آمده از تجزیه علیت نیز نشان داد که صفات وزن هزار دانه و پایان گل‌دهی اثر مستقیم قابل توجهی بر عملکرد دانه دارند. تجزیه خوشه‌ای و استفاده از تجزیه واریانس چند متغیره نیز ژنوتیپ‌ها را به 5 خوشه متفاوت تقسیم کرد. به‌طوری‌که براساس عملکرد دانه و ورن هزار دانه، ژنوتیپ‌های موجود در خوشه پنجم و براساس بیشترین تعداد خورجین در بوته، ژنوتیپ‌های خوشه سوم مورد توجه قرار گرفتند. به‌طورکلی، مهم‌ترین صفت تأثیرگذار بر عملکرد دانه کلزا، وزن هزار دانه بود که می‌تواند برای انتخاب غیرمستقیم عملکرد دانه در نسل‌های در حال تفرق مورد استفاده قرار گیرد.

واژه‌های کلیدی: تجزیه خوشه ای، تجزیه علیت، رگرسیون گام به گام، همبستگی ساده

متن کامل [PDF 188 kb]   (2099 دریافت)