به منظور بررسی حساسیت گیاهان زراعی نخود، ‌لوبیا، عدس، کلزا، چغندرقند و گوجه‌فرنگی به بقایای علف‌کش شوالیه در خاک، آزمایشی در شرایط کنترل شده در سال 1389 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل گیاهان زراعی مذکور در 6 سطح و غلظت بقایای علف‌کش شوالیه در خاک در 7 سطح (صفر، 0015/0، 0037/0، 0079/0، 015/0، 031/0 و 047/0 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) بودند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. یک هفته پس از سبز شدن گیاهان، درصد سبز شدن آنها اندازه‌گیری شد و درصد بقا، ‌زیست‌توده اندام هوایی و ریشه آنها 30 روز پس از سبز شدن تعیین گردید. نتایج نشان داد که صفات مذکور در همه گیاهان مورد بررسی به‌طور معنی‌داری (در سطح 1%) در حضور پسماند علف‌کش کاهش یافتند و با افزایش بقایای شوالیه در خاک میزان سبز شدن، زیست‌توده تولیدی اندام هوایی و ریشه کاهش یافت. لوبیا کمترین تلفات زیست‌توده اندام هوایی (44%) و ریشه (78/66%) را داشت و گوجه‌فرنگی بیشترین تلفات زیست توده اندام هوایی (38/96%) و ریشه (46/89%) را داشت. براساس شاخص ED50‌، نخود (3-10×91/7 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) متحمل‌ترین و گوجه‌فرنگی (4-10×3 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) حساس‌ترین گیاه به بقایای علف‌کش شوالیه در خاک شناخته شدند و سایر گیاهان بررسی شده بین این دو به‌صورت گوجه‌فرنگی> چغندرقند> کلزا > عدس >لوبیا > نخود قرار گرفتند. به‌طورکلی، نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که پسماند علف‌کش شوالیه در خاک می‌تواند به گیاهان زراعی در تناوب خسارت وارد کند و توجه به درجه حساسیت آنها در برنامه‌ریزی تناوب مهم است.

واژه‌های کلیدی: بقایای علف کش، چغندرقند، عدس، کلزا، گوجه فرنگی، لوبیا، نخود

متن کامل [PDF 179 kb]   (2086 دریافت)