به‌منظور بررسی عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات کیفی دو گونه دارویی اسفرزه اواتا (Plantago ovata) و اسفرزه پسیلیوم (P.psyllium) در تراکم‌های مختلف و شرایط تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع درکرج در دو سال زراعی 1384 و 1385 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور‌ها شامل تنش خشکی شدید (قطع کامل آبیاری پس از گلدهی)، تنش متوسط (قطع آبیاری پس از گلدهی همراه با یک آبیاری تکمیلی در مرحله پر شدن دانه) و شاهد بدون تنش و تراکم در سه سطح 70، 100و 130 بوته در متر مربع برای اسفرزه اواتا و 40، 70 و 100 بوته در متر مربع برای گونه اسفرزه پسیلیوم بودند. نتایج تجزیه مرکب دو سال نشان داد که تغییرات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ در هکتار، به‌طور معنی‌داری در دو سال آزمایش متفاوت بود. تنش خشکی در هر دو سال به طور معنی‌داری باعث کاهش وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکردموسیلاژ در هکتار شد. تنش خشکی هم‌چنین به‌طور معنی‌داری باعث افزایش درصد موسیلاژ و تورم بذر در هر دو گونه شد. بیشترین عملکرد دانه (765 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (4079 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در تراکم‌های متوسط و زیاد دیده شد. در مجموع، نتایج این آرمایش نشان داد که گونه اسفرزه اواتا دارای عملکرد موسیلاژ بالاتری از گونه اسفرزه پسیلیوم می‌باشد و بیشترین عملکرد موسیلاژ در شرایط تنش متوسط و تراکم 100 و 70 بوته در متر مربع به ترتیب در دو گونه اسفرزه اواتا و اسفرزه پسیلیوم حاصل می شود.

واژه‌های کلیدی: تنش خشکی، تراکم کشت، موسیلاژ، عملکرد دانه، اسفرزه اواتا، اسفرزه پسیلیوم

متن کامل [PDF 288 kb]   (2671 دریافت)