این آزمایش در سال 1391 به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر درصد و عملکرد روغن، عملکرد دانه و برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی سه توده گیاه کرچک (Ricinus communis L. ) در دانشگاه شهرکرد به اجرا در آمد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنج سطح شوری با استفاده از کلرید سدیم (2/1 (شاهد)، 2، 6/2، 8/3 و 8/4 دسی‌زیمنس بر متر عصاره اشباع خاک) به‌عنوان فاکتور اول و سه توده محلی کرچک (شیراز، کرمان و ارومیه) به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن، میزان کلروفیل کل، aو b و هم‌چنین میزان پرولین اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اثر شوری بر عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن، پرولین، کلروفیل a و b در سطح احتمال یک ‌درصد و بر میزان کلروفیل کل در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار بود. توده‌ها از نظر میزان پرولین، کلروفیل a،b و کلروفیل کل تفاوت معنی‌داری در سطح ‌احتمال یک ‌درصد نشان دادند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که توده ارومیه و کرمان بدون تفاوت معنی‌دار پرولین بیشتری در مقایسه با توده شیراز دارا بودند. به‌طور‌کلی با افزایش سطوح شوری، میزان پرولین افزایش، ولی میزان کلروفیل a، b و کل کاهش یافت. در سطوح پایین شوری بیشترین عملکرد دانه و روغن مربوط به توده شیراز بود ولی با افزایش شوری، این توده بیشتر تحت تأثیر منفی قرار گرفت و عملکرد دانه و روغن آن از دو توده دیگر کمتر شد. اگر‌چه در این زمینه مطالعه ‌بیشتری نیاز است ولی به‌نظر می‌رسد که برای شرایط غیر شور توده شیراز، ولی برای مناطق با آب و یا خاک شور، توده کرمان قابل توصیه می‌باشند.

واژه‌های کلیدی: شوری، روغن، کرچک، کلروفیل، پرولین

متن کامل [PDF 3641 kb]   (2002 دریافت)