شناسایی و مطالعه ارقام متحمل و حساس به تنش سرما درگیاهان زراعی و باغی لازم و ضروری است. در این راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش نشت یونی و هم‌چنین اندازه گیری مقدار قندهای محلول کل در بافت های برگ و پوست در دو سال متوالی در ده رقم تجاری زیتون شامل، زرد، ماری، فدک 1-87، فدک 5-87، فدک 86 ، فدک 77، آربکینا، میشن، بلیدی و کوراتینا انجام شد. به این منظور شاخه‌های دوساله از درختان پنج ساله زیتون در فصل های تابستان و زمستان از یک باغ تجاری در شهرستان قم برداشت شدند و تحت تیمارهای سرمایی صفر، 4 -‌، 8 -‌، 12- 16- و 20- درجه سلسیوس به‌مدت 24 ساعت قرار گرفتند و سپس LT50 با استفاده از روش نشت یونی اندازه گیری شد. همراه با کاهش دما افزایش قابل ملاحظه ای (با کاهش LT50) در میزان تحمل سرما در ارقام مورد مطالعه وجود داشت. تحمل سرما در بافت های برگ و پوست در زمستان بیشتر از تابستان بود و میزان تحمل بافت پوست در هر دو فصل بیشتر از بافت برگ بود. هم‌چنین مقدار قند محلول کل در فصل زمستان در بافت های برگ و پوست بیشتر از تابستان بود و بافت پوست در تمام ارقام میزان قند کل بیشتری از بافت برگ داشت. نتایج هم‌چنین نشان داد که ارقام متحمل به سرما شامل زرد، آربکینا و فدک 5-87 (با آستانه تحمل به‌ترتیب C°34/17- ،C °5/17- و C°99/17-) در مقایسه با ارقام حساس، کوراتینا و ماری (با آستانه تحمل به‌ترتیب C°18/7- و C°13/9-)، مقدار قند کل بیشتری در بافت های مورد مطالعه در فصل زمستان و تابستان داشتند. با اینکه مکانیزم دقیق واکنش تنش سرما در درخت زیتون شناسایی نشده لیکن می توان از این آزمایش نتیجه گرفت که مقدار کربوهیدرات های محلول در ارتباط نزدیک با میزان مقاومت به تنش سرما در زیتون است.

واژه‌های کلیدی: الگوی تغییرات قند کل، تنش سرما، زیتون، نشت یونی

متن کامل [PDF 250 kb]   (2832 دریافت)