لاله واژگون (Fritillaria imperialis) گیاهی تک‌لپه از خانواده Liliaceae است. علاوه‌ بر گل زیبا از ارزش دارویی بالایی نیز برخوردار است و به‌صورت وحشی در مناطقی از کشور ایران رشد می‌کند. به‌دلیل برداشت کنترل‌نشده گل و سوخ‌های این گیاه، بقای لاله واژگون در بسیاری مناطق ایران با تهدید روبرو شده‌است. این گیاه در شرایط مناسب حدود 6 سال طول می‌کشد تا بتواند سوخی تولید کند که توانایی تشکیل گل را دارا باشد. به‌علاوه گیاهان حاصل از بذر به‌دلیل دگر گرده افشانی گونه‌های Fritillaria شبیه والدین نخواهند بود. افزایش انبوه لاله واژگون از طریق روش‌های مرسوم دیگر از قبیل کشت فلس از کارایی لازم برخوردار نبوده است. بنابراین با توجه به ضرورت حفظ و محافظت از آن در عرصه‌های طبیعی، ازدیاد درون شیشه‌ای این گیاه مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش باززایی مستقیم سوخچه از کشت فلس‌های گندزدایی شده‌ی لاله واژگون در محیط پایه موراشیگ و اسکوگ در حضور تنظیم کننده‌های رشدIAA ، TDZ،Kinetin ،BA ، NAA به‌طور جداگانه و 4 ترکیب ازKinetin و NAA مورد بررسی قرار گرفت. بالاترین میزان باز‌زایی مستقیم (33/8 عدد سوخچه)، بیشترین اندازه سوخچه (26 میلی‌متر) و بالاترین تعداد ریشه (8 عدد) در 2 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌دست آمدند. کمترین تولید سوخچه در تیمار‌های هورمون TDZ مشاهده شد زیرا در حضور TDZ، محدود سوخچه‌های تشکیل شده به‌جای بزرگ شدن به سمت تولید کالوس‌تمایل داشتند. در تیمار BA باززایی صورت نگرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ازدیاد درون شیشه‌ای گیاه لاله واژگون، با استفاده از 2 میلی‌گرم هورمون NAA امکان‌پذیر می‌باشد.

واژه‌های کلیدی: لاله واژگون، ازدیاد درون شیشه‌ای، هورمون‌های رشد، فلس

متن کامل [PDF 172 kb]   (1343 دریافت)