مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

به‌منظور ارزیابی سطوح مختلف کود نیتروژن و روش­های کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد بزرک و شبدر برسیم در کشت مخلوط، آزمایشی در سال زراعی 1392 - 1391 به‌صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل سه سطح کود نیتروژن (صفر، 30 و 60 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و روش­های مختلف کاشت دو گیاه بزرک و شبدر برسیم در 4 سطح (کشت خالص بزرک، کشت خالص شبدر، کشت مخلوط درهم با نسبت 50%:50%، کشت مخلوط ردیفی با نسبت 50%:50%) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف کود نیتروژن بر تعداد ساقه اصلی، وزن هزار دانه و شاخص برداشت هیچ‌یک از گیاهان تأثیر معنی­داری نداشت، ولی تعداد ساقه فرعی، تعداد کپسول در بوته (بزرک)، تعداد گل­آذین در بوته (شبدر برسیم)، تعداد دانه در کپسول (بزرک)، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه تحت تأثیر تیمار کود نیتروژن قرار گرفت. در بین روش­های کشت، کشت خالص بزرک و شبدر برسیم به‌ترتیب با 1604 و 830 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. تفاوت معنی­داری در نسبت برابری زمین بین تیمارهای مورد مطالعه وجود نداشت ولی بیشترین نسبت برابری زمین را تیمار کودی 30 کیلوگرم نیتروژن خالص (35/1) و کشت مخلوط ردیفی (32/1) داشتند. با توجه به نتایج به‌دست آمده از این پژوهش، استفاده از شبدر برسیم به‌عنوان گیاه تثبیت کننده نیتروژن همراه با بزرک و با مصرف 30 کیلوگرم کود نیتروژن خالص در هکتار برای حصول عملکرد مطلوب احتمالاً می­تواند مفید باشد.