مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

به­منظور بررسی خصوصیات زراعی ریحان در کشت مخلوط با لوبیا چشم­بلبلی، آزمایشی به­صورت کرت­های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در دو سال زراعی 1390 - 1389 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. عوامل مورد مطالعه شامل کنترل و عدم کنترل علف‌های هرز، سه سطح کود نیتروژن (صفر، 50 و 100کیلوگرم در هکتار) و ترکیب‌های مختلف کاشت شامل کشت خالص ریحان و لوبیا چشم­بلبلی، کشت مخلوط افزایشی 25، 50 و 75 درصد ریحان بودند. در کنترل علف­های هرز، بالاترین عملکرد لوبیا چشم­بلبلی (72/684 کیلوگرم در هکتار) و ماده خشک ریحان (37/420 کیلوگرم در هکتار) به­ترتیب به نسبت افزایشی 25 درصد و 50 درصد ریحان همراه با مصرف 50 و 100 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار اختصاص یافت. بالاترین عملکرد اسانس در کنترل و عدم کنترل علف­های هرز 24/69 و 40/70 درصد نسبت به کشت خالص ریحان به­ترتیب به کشت مخلوط افزایشی 50 درصد و 25 درصد ریحان همراه با مصرف 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن اختصاص یافت. هم‌چنین وزن خشک اندام رویشی و عملکرد اسانس ریحان در تیمارهای کشت خالص به­طور معنی­داری بیشتر از تیمارهای کشت مخلوط بود. با این وجود، درصد برگ و نسبت برگ و گل به ساقه در گیاه ریحان، در تیمارهای کشت خالص، به‌طور معنی­داری کمتر از تیمارهای کشت مخلوط بود. در شرایط رقابت با علف‌های هرز، گیاه ریحان در 25 درصد نسبت افزایشی همراه با 100 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار، بیشترین درصد ساقه (18/62) و بیشترین ماده خشک (95/160 کیلوگرم در هکتار) را نسبت به بقیه تیـمارها داشت. ارزیابی حداکثر بهره­وری سیستم (1517) و نسبت برابری زمین (31/1 = LER) به‌مقدار افزایشی50 درصد ریحان در کشت مخلوط با لوبیا چشم­بلبلی همراه با 50 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار و کنترل علف­های هرز اختصاص یافت که نشان‌دهنده برتری کشت مخلوط نسبت به کشت خالص آنها بود.