مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

تأثیر تنش خشکی و همزیستی مایکوریزی روی کلونیزاسیون، فسفر ریشه و برگ، فعالیت فسفاتاز ریشه و برگ، حجم و مساحت ریشه و وزن خشک ریشه یک رقم جو بدون پوشینه با استفاده از آزمایش فاکتوریل و طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل سه سطح خشکی شاهد، تنش ملایم و تنش شدید به‌ترتیب 90، 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی و دو سطح تلقیح و عدم تلقیح با مایکوریزا Glomus intraradices بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمار خشکی روی صفات فسفر برگ، فعالیت فسفاتاز ریشه و برگ و حجم ریشه ((P < 0.01 و بر همزیستی، میزان فسفر ریشـه و وزن خشک ریشـه در(P < 0.05)  تأثیر معنی‌دار داشت. هم‌چنین اثر خشکی × مایکوریزا روی تمامی صفات به‌جز حجم ریشه معنی‌دار بود. بیشترین مقدار فسفر برگ (54/1 میلی‌گرم بر گرم) در تیمار همزیست با مایکوریزا در سطح خشکی شدید وجود داشت. فعالیت آنزیم فسفاتاز ریشه در تیمار همزیست با مایکوریزا در سطح خشکی شدید، با 9/297 جذب در واحد دقیقه در وزن تر، بیشترین بود که نسبت به تنش ملایم با حضور مایکوریزا، 6/16 برابر افزایش داشت. بیشترین وزن خشک ریشه (091/0 گرم) مربوط به تیمار غیر همزیست با مایکوریزا و تیمار شاهد بود. در تیمار همزیست با مایکوریزا در سطح خشکی شدید، کمترین حجم ریشه (016/0 سانتی‌متر مربع) مشاهده شد. به‌طورکلی، تلقیح بذر جو با قارچ مایکوریزا در تنش خشکی شدید، می­تواند با القاء فعالیت آنزیم فسفاتاز ریشه و برگ، فسفر بیشتری را به اندام هوایی به‌ویژه برگ انتقال دهد. هم‌چنین همزیستی مایکوریزایی علاوه‌ بر تأمین منابع غذایی گیاه به‌ویژه فسفر، می­تواند با افزایش وزن خشک و سطح ریشه، در تحمل تنش کم‌آبی در گیاه نقش داشته باشد.