مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

مرکبات جزء گیاهان حساس به شوری هستند، ولی میزان حساسیت یا تحمل ارقام مختلف در این گروه به شوری متفاوت است. برای گزینش گامتوفیتی تحمل شوری در برخی ژنوتیپ‌های مرکبات، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دانه‌ گرده نارنگی کلئوپاترا (Citrus reshni) و پونسیروس (Poncirus trifoliata) به‌ترتیب به‌عنوان شاهد متحمل و حساس به شوری به‌همراه 13 ژنوتیپ مرکبات در پنج سطح کلرید سدیم (صفر، 8/0، 6/1، 4/2 و 1/3 دسی‌زیمنس بر متر) و سه تکرار، در محیط کشت حاوی 15% ساکارز، 7/0% آگار و 100 میلی‌گرم در لیتر اسیدبوریک، به اجرا در آمد. هم‌چنین به‌منظور درک واکنش‌های بیوشیمیایی دانه ‌گرده به تنش شوری، دانه‌ گرده ژنوتیپ‌های مورد آزمایش در محیط کشت مایع و در سه سطح شوری صفر، 8/0 و 6/1 دسی‌زیمنس‌ بر ‌متر قرار گرفتند و میزان پروتئین کل و فعالیت آنزیم‌های سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و آسکوربات پراکسیداز (APX) مورد بررسی قرار گرفت. سطوح مختلف شوری بر جوانه‌زنی دانه ‌گرده اختلاف معنی‌داری را در سطح 1% نشان داد، ولی در رشد لوله گرده اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. دانه ‌گرده کلئوپاترا شاخص رشد بهتری نسبت به پونسیروس نشان داد که بیانگر متحمل بودن این رقم است. میزان پروتئین کل و فعالیت آنزیم‌های SOD و APX در سطح 1% تحت‌تأثیر ژنوتیپ، سطح شوری و اثر متقابل آنها قرار گرفت. با توجه به سرعت و دقت این نوع آزمایش می‌توان این‌گونه عنوان داشت که ارزیابی واکنش دانه گرده مرکبات، امکان غربالگری اولیه ژنوتیپ‌های ناشناخته حساس و متحمل شوری را فراهم می‌آورد.