مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

در این آزمایش 20 رقم گندم ایرانی (نوید، پیشتاز، کرج، کویر، تجن، کارون، شعله، بهار، خشکی 11، گاسپارود، سپاهان، سرخ‌تخم، چمران، قدس، شهریار، امید، سیستان، الموت، مرودشت و شیراز) در دو محیط با غلظت معمول (380) و غنی ‌شده (700 میکرومول بر مول) دی‌اکسید کربن و در دو سطح شوری (صفر و 150 میلی‌مولار کلرید سدیم) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1393 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. در اثر شوری غلظت پتاسیم در اندام هوایی 27 و ریشه 39، غلظت کلروفیل aو b 27 و 30، غلظت کاروتنوئید 21، ارتفاع گیاه 39، سطح برگ 32، حجم ریشه 40، وزن خشک اندام هوایی 30 و ریشه 23 درصد کاهش داشت ولی غلظت سدیم در هر دو اندام هوایی و ریشه 36 درصد افزایش یافت. میزان کاهش وزن خشک اندام هوایی در اثر شوری در ارقام مختلف از 8 تا 46 درصد متغیر بود. در هر دو شرایط غلظت معمول و غنی ‌شده دی‌اکسید کربن، ارقام کرج و مرودشت به‌ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین رقم به تنش شوری  بودند. در اثر افزایش غلظت دی‌اکسید کربن غلظت پتاسیم در اندام هوایی (به‌استثنای ارقام شعله، قدس و گاسپارود) و ریشه، غلظت کلروفیل و کاروتنوئید، ارتفاع گیاه، سطح برگ (به‌استثنای رقم شهریار)، حجم ریشه، وزن خشک اندام هوایی (به‌استثنای ارقام سیستان و امید) و ریشه افزایش و غلظت سدیم در اندام هوایی و ریشه کاهش یافت. بیشترین و کمترین میزان افزایش وزن خشک اندام هوایی در اثر افزایش غلظت دی‌اکسید کربن در شرایط غیر شور به‌ترتیب به ارقام کرج و الموت برابر 23 و 6 درصد و در شرایط شور به ارقام چمران و کویر برابر 66 و 3 درصد تعلق داشت. براساس نتایج به‌دست آمده از این آزمایش، غنی‌سازی غلظت دی‌اکسید کربن محیط موجب افزایش رشد غالب ارقام مورد مطالعه شد و میزان این افزایش در شرایط شور بارزتر بود که بیانگر تعدیل اثرات شوری در اثر افزایش غلظت دی‌اکسید کربن محیط است.