مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

Mendeley  

Zotero  

Hasanzadeh H, Shahbazi E, Mohammadi S, Saeidi K A. Evaluation of Drought Tolerance Indices for Selection of Superior Genotypes in Black Cumin (Nigella sativa L.). Journal of Crop Production and Processing 2020; 10 (2) :67-80
URL: http://jcpp.iut.ac.ir/article-1-2963-fa.html

تنش خشکی یکی از مهم‌ترین بازدارنده‌های تولید گیاهان از جمله گیاهان دارویی در بسیاری از مناطق خشک و نیمه‌خشک است. به‌منظور تعیین مؤثرترین شاخص‌های تحمل به خشکی و شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به شرایط کم آبی گیاه سیاه‌دانه، پاسخ 36 ژنوتیپ گیاه سیاه‌دانه در آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ تحقیقاتی- پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 97- 1396 در دو شرایط رطوبتی (نرمال و تنش خشکی) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از نظر تمام شاخص‌های تحمل به تنش خشکی بین ژنوتیپ‌های مختلف اختلاف معنی‌داری وجود دارد. ارتباط بین عملکرد دانه در شرایط نرمال و شرایط تنش متوسط بود (43/0=R²). عملکرد دانه در شرایط نرمال با تمام شاخص‌های مورد ارزیابی به‌جز شاخص YSI همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت. بین عملکرد دانه در شرایط نرمال و شرایط تنش خشکی و شاخص‌های MP، GMP و STI همبستگی مثبت مشاهده شد. با توجه به نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، مؤلفه اول مقدار 63 درصد تنوع بین داده‌ها را توجیه کرد که با شاخص‌های YP، MP، GMP و STI همبستگی مثبت داشت بنابراین می‌توان از شاخص‌های MP، GMP و STI در انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی استفاده کرد. بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی، ژنوتیپ‌های Nige102 و Nige52 از لحاظ پتانسیل عملکرد بسیار ضعیف بودند. با توجه به پتانسیل عملکرد بالا و تحمل به تنش بالای ژنوتیپ‌های Nige53، Nige59 و 38923 این ژنوتیپ‌ها برای کشت در شرایط تنش خشکی و برنامه‌های اصلاحی پیشنهاد می‌شود.