مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

Mendeley  

Zotero  

Gholinezhad E, Eivazi A. The Effect of Different Amounts of Irrigation and Planting Methods on Water Use Efficiency, Grain Yield and Some Physiological and Biochemical Traits of Wheat (Triticum aestivum L.). Journal of Crop Production and Processing 2022; 12 (3) :149-163
URL: http://jcpp.iut.ac.ir/article-1-3188-fa.html

این پژوهش در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی با طول جغرافیایی45 درجه و 2 دقیقه شرقی، عرض جغرافیایی 37 درجه و 44 دقیقه شمالی و ارتفاع 1352 متر از سطح دریا واقع در 25 کیلومتری ارومیه به¬صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل مقادیر متفاوت آبیاری در سه سطح (تأمین 100، 75 و 50 % نیاز خالص آبیاری گیاه) و فاکتور دوم روش کاشت در چهار سطح (کاشت سنتی آبیاری، کاشت سه خط روی پشته (عرض پشته 30 سانتی‌متر)، کاشت 4 خط روی پشته (عرض پشته 45 سانتی‌متر) و کاشت 5 خط روی پشته (عرض پشته 60 سانتی‌متر)) بود. نتایج نشان داد بیشترین مقدار کارایی مصرف اقتصادی آب (1/38 کیلوگرم بر مترمکعب)، کارایی مصرف زیستی آب (3/22 کیلوگرم بر مترمکعب)، محتوای کاروتنوئید (1/02 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برگ)، نسبت کلروفیل a به b (3/52) و درصد پروتئین دانه (9/89 %) از آبیاری 50% نیاز خالص به‌دست آمد. اما حداکثر بیشینه عملکرد دانه (7093/30 کیلوگرم بر هکتار) و عملکرد زیستی (15282 کیلوگرم بر هکتار)، کلروفیل a (1/59 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برگ)، کلروفیل b (0/56 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برگ)، مجموع کلروفیل a و b (2/15 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برگ) و عملکرد پروتئین (806/85 کیلوگرم بر هکتار) از آبیاری 100% نیاز خالص حاصل شد. کاشت سه خط روی پشته، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، کارایی مصرف اقتصادی آب، کارایی مصرف زیستی آب، محتوای کاروتنوئید، رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد پروتئین را به‌ترتیب به میزان 29، 33، 29، 33، 38، 7 و 35% افزایش داد. به‌طورکلی بر اساس یافته‌های ما در این پژوهش، کاشت گندم روی پشته از نظر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب نسبت به روش سنتی (کرتی) برتری داشت همچنین کاهش مصرف آب آبیاری تا 50% نیاز خالص تفاوت معنی‌داری در عملکرد دانه و زیستی ایجاد نکرد. لذا جهت صرفه‌جویی در مصرف آب و بهبود کارآیی مصرف آب تیمار آبیاری 50% نیاز خالص با کاشت سه خط روی پشته پیشنهاد می‌شود.