امین حسین نعیم، محمود اطرشی،
دوره ۴، شماره ۱۳ - ( پاييز ۱۳۹۳ )
چکیده
مطالعه ریزموجودات خاکزی و برهم‌کنش روابط همزیستی مفید بین اجزاء مختلف زنجیره غذایی از جمله مباحث نوین در کشاورزی پایدار می‌باشد. از اینرو به‌منظور بررسی تأثیر تلقیح قارچ‌ها و باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد مینی‌تیوبر سه رقم سیب‌زمینی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در ۱۰ تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی منطقه مرکزی کشور اجرا شد. سه رقم سیب‌زمینی (آگریا، مارفونا و آریندا) در طول دوره رویشی تحت تأثیر ۱۱ تیمار بیولوژیک مختلف شامل باکتری باسیلوس (Bacillus polymixa)، باکتری سودوموناس (Pseudomonas putida)، باکتری ازتوباکتر (Azotobacter chroococcum)، قارچ گلوموس (Glomus intraradicies)، ترکیب‌های باسیلوس + گلوموس، سودوموناس+گلوموس، ازتوباکتر+گلوموس، ازتوباکتر+ باسیلوس، ازتوباکتر+ سودوموناس، ازتوباکتر+ باسیلوس+گلوموس، ازتوباکتر+ سودوموناس+گلوموس قرار گرفت. شاخص‌های رشدی گیاه مانند ارتفاع و وزن خشک گیاهچه و هم‌چنین صفات مربوط یه مینی تیوبر مانند عملکرد، وزن خشک و تعداد مینی تیوبر سه ماه پس از اعمال تیمارهای آزمایشی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر تیمارهای بیولوژیک روی صفات مربوط به غده مانند تعداد مینی تیوبر، عملکرد مینی تیوبر و وزن خشک کل مینی تیوبر در سطح احتمال ۱% معنی‌دار شد. اما تفاوت معنی‌داری از لحاظ طول و وزن مینی تیوبر دیده نشد. اثر متقابل رقم و تیمارهای بیولوژیک نیز بر عملکرد و وزن خشک کل مینی‌تیوبر نیز معنی‌دار شد. به‌طوری‌که بیشترین عملکرد و وزن خشک مینی تیوبر در گیاهان رقم آریندا تلقیح شده با ازتوباکتر+ سودوموناس+گلوموس دیده شد. نتایج هم‌چنین حاکی از آن بود که تیمار آزتوباکتر+گلوموس و آزتوباکتر به‌ترتیب دارای بیشترین طول ساقه و بیشترین تعداد ساقه فرعی در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی بودند. به‌طورکلی نتایج به‌دست آمده از این آزمایش حاکی از آن است که کاربرد قارچ‌ها و باکتری‌های محرک رشد گیاه نقش مفید و مؤثری در رشد و افزایش عملکرد مینی تیوبر سیب‌زمینی داراست و می‌تواند به‌عنوان جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی در تولید ارگانیک این محصول مطرح باشد.
