کاوه لیموچی، فاطمه فاطمی نیک، عطااله سیادت، مهرداد یارنیا، عبدالعلی گیلانی، ورهرام رشیدی،
دوره ۸، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۷ )
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین نقش رژیم‌های مختلف آبیاری بر صفات عملکرد دانه، ماده خشک، تعداد پنچه در واحد سطح، میزان و درجه رسیدگی، شاخص برداشت خوشه، درصد لوله شدن برگ، روز تا ۵۰ درصد گل‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های برنج در استان خوزستان به‌مدت دو سال (۱۳۹۳ و ۱۳۹۴) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی طراحی و اجرا شد. چهار رژیم آبیاری (۱، ۳، ۵ و ۷ روز یک‌بار دور آبیاری) درکرت‌های اصلی و ۱۲ ژنوتیپ برنج در کرت‌های فرعی در سه تکرار قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثرات اصلی رژیم آبیاری، ژنوتیپ و اثرات متقابل این دو عامل در تمامی صفات تأثیر معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد دارا بودند. ژنوتیپ‌ها به‌طور نسبی در رژیم آبیاری دوم با دور آبیاری سه روزه بیشترین عملکرد دانه را دارا بودند که در کل بیشترین مقدار را ژنوتیپ IR ۸۱۰۲۵-B-۳۲۷-۳ با متوسط ۱۰/۶۵۵۵ کیلوگرم در هکتار، در این رژیم آبیاری داشت. همچنین رژیم آبیاری دوم با تناوب آبیاری سه روزه از بیشترین مقدار ماده خشک، تعداد پنجه، درجه رسیدگی و شاخص برداشت خوشه برخوردار بود. با توجه به همبستگی مثبت و معنی‌دار این صفات با عملکرد دانه می‌توان افزایش آنها را یکی از دلایل عمده در افزایش عملکرد دانه دانست. میزان رسیدگی به همراه روز تا ۵۰ درصد گل‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیک برعکس میزان لوله شدن برگ که سبب کاهش تولید مواد فتوسنتزی می‌شود، با افزایش فواصل آبیاری کاهش یافت که نوعی مکانیسم دفاعی برای فرار از خشکی است.
