عزیز آفرینش، قدرت‌اله فتحی، رجب چوگان، سیدعطااله سیادت، خلیل عالمی‌سعید، سید رضا اشرفی‌زاده،
دوره ۵، شماره ۱۸ - ( ۱۱-۱۳۹۴ )
چکیده
به‌منظور مطالعه اثر تنش خشکی بر رشد هیبریدهای جدید ذرت، این تحقیق در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت کرتهای یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی در ۴ سطح: آبیاری پس از ۷۵ (۵±) میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A(تیمار بدون تنش یا شاهد)، آبیاری پس از ۹۵ (۵±) میلیمتر تبخیر (تنش ملایم)، آبیاری پس از ۱۱۵ (۵±) میلیمتر تبخیر(تنش متوسط) و آبیاری پس از ۱۳۵ (۵±) میلیمتر تبخیر(تنش شدید) و عامل فرعی هیبریدهای ذرت شامل: هیبرید دیررس ۷۰۴ (شاهد)، دیررس کارون و متوسطرس مبین بود. براساس نتایج تیمارهای شاهد بدون تنش و تنش ملایم به‌ترتیب با ۵۷/۶، ۵۹/۶ تن در هکتار بیشترین و تنش متوسط و شدید به‌ترتیب با ۶۶/۵ و ۲۸/۴ تن در هکتار کمترین عملکرد دانه را داشتند. هیبریدهای کارون و ۷۰۴ به‌ترتیب با ۳۷/۶ و ۱۶/۵ تن در هکتار بیشترین و کمترین عمکرد دانه را داشتند. هیبریدهای کارون و مبین با بروز تنش خشکی از توانایی تولید محصول بیشتری نسبت به هیبرید ۷۰۴ برخوردار بودند. خشکی موجب افزایش عمق نفوذ ریشه شد، به‌طوریکه هیبرید مبین با ۶/۲۶سانتیمتر بیشترین عمق نفوذ ریشه را داشت. درشرایط تنش خشکی هیبرید کارون ۵ روز نسبت به شاهد زودرستر شد. با افزایش خشکی از میزان تولید ماده خشک به‌میزان ۲/۵۶ درصد نسبت به شاهد کاسته شد، که بیانگر اهمیت آب در تولید ماده خشک است. هم‌چنین تنش خشکی متوسط و شدید به‌ترتیب به‌میزان ۸/۴ و ۷/۹ درصد نسبت به شاهد وزن خشک ریشه را کاهش دادند. هیبرید کارون با ۴۸ درصد، بیشترین شاخص برداشت را داشت. تنش شدید خشکی موجب افزایش میزان پروتئین شد و هیبرید مبین با ۳۴/۹ درصد بیشترین میزان پروتئین را داشت. با توجه به نتایج هیبرید جدید کارون ضمن زودرسی ۵ روزه نسبت به شاهد، از شاخص برداشت بهتر و عملکرد دانه بیشتر برخوردار است. بنابراین یکی از بهترین راه‌کارهای بالابردن عملکرد ذرت در استان خوزستان تولید هیبریدهای جدید و سازگار در داخل استان است.
