TY - JOUR JF - JCPP JO - VL - 9 IS - 4 PY - 2020 Y1 - 2020/1/01 TI - Assessment of Yield Stability in Common Bean Cultivars Based on Univariate and Multivariate Methods TT - بررسی پایداری عملکرد ارقام لوبیا به روش‌های مختلف یک‌متغیره و چندمتغیره N2 - در این پژوهش پایداری 10 ژنوتیپ لوبیا در دو محیط تنش و نرمال، سه تاریخ کاشت (15 اردیبهشت، 30 اردیبهشت و 15 خرداد) و دو سال زراعی (1393 و 1395) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد بررسی شد. تجزیه پایداری با استفاده از برخی روش‌های یک‌متغیره و روش چندمتغیره امی (AMMI) انجام پذیرفت. نتایج تجزیه واریانس روی عملکرد دانه بیانگر معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و لزوم انجام تجزیه‌های آماری تکمیلی برای بررسی پایداری ارقام بود. مقایسه روش‌های یک‌متغیره و چندمتغیره پایداری نشان داد که روش امی به‌دلیل بررسی همزمان گرافیکی ارقام و محیط‌ها از طریق نمودارهای بای‌پلات، مؤثرتر و کاربردی‌تر از روش‌های یک‌متغیره است. ژنوتیپ چیتی کاردینال با توجه به دارا بودن حداقل مقدار مؤلفه اول و دوم تجزیه امی و نیز مقدار حداقل پارامترهای پایداری EV4 و SIPC4 و همچنین متوسط عملکرد بالاتر از بقیه ارقام، به‌عنوان ژنوتیپ دارای پایداری عمومی معرفی می‌شود. رقم قرمز اختر با دارا بودن عملکرد بالا، دور از محور IPC1 اما نزدیک محور IPC2 قرار گرفت به همین دلیل به‌عنوان ژنوتیپ با پایداری خصوصی معرفی می‌شود. بر اساس نتایج حاصل از بای‌پلات، از نظر شرایط محیطی نیز سال تأثیر مستقیم و مؤثری بر ایجاد اثرات متقابل نداشته است. در تاریخ کاشت دوم، ژنوتیپ‌ها شرایط پایدارتری را نشان دادند ولی در شرایط تنش رطوبتی، پاسخ‌های متفاوتی مشاهده شد. به‌طور کلی می‌توان کشت ژنوتیپ چیتی کاردینال را در تاریخ کاشت دوم (30 اردیبهشت) و در شرایط رطوبتی مناسب توصیه کرد. SP - 33 EP - 45 AU - Rabiei, M. AU - Khodambashi, M. AD - Shahrekord university KW - AMMI KW - Biplot KW - Planting date KW - Moisture stress KW - Stability UR - http://jcpp.iut.ac.ir/article-1-2884-fa.html DO - 10.47176/jcpp.9.4.26763 ER -