Journal of Crop Production and Processing
نشریه تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی
Isfahan University of Technology - Journal of Crop Production and Processing
http://jcpp.iut.ac.ir
1
admin
2251-8517
2251-8525
fa
jalali
1385
10
1
gregorian
2007
1
1
10
4
online
1
fulltext
fa
ارزیابی صفات زراعی برخی ژنوتیپهای بزرک با کیفیت روغن خوراکی در دو تاریخ کاشت در شهرکرد
Evaluation of Agronomic Traits of Edible Oil Genotypes of Flax at Two Seeding Dates in Shahrekord
عمومى
General
پژوهشي
Research
به منظور بررسی پتانسیل تولید و دیگر صفات زراعی بزرک (.<em>Linum usitatissimum</em> L) در شهرکرد، نه ژنوتیپ به صورت کاشت بهاره در دو تاریخ کاشت 15 فروردین و 15 اردیبهشت به صورت مجزا در دو سال زراعی 1382 و 1383 با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ و تاریخ کاشت بر همه صفات معنی دار بود و ژنوتیپها از لحاظ کلیه صفات دارای تنوع ژنتیکی زیادی بودند. بهطور متوسط تعداد گیاهچه در متر مربع ژنوتیپها بین 306 تا 464، تعداد روز تا رسیدگی بین3/93 تا 1/105، ارتفاع بوته آنها بین 8/28 تا 2/58 سانتیمتر، عملکرد دانه در بوته بین 274/0 تا 569/0 گرم، عملکرد دانه بین 995 تا 1423 کیلوگرم در هکتار و درصد روغن دانه بین 88/32 تا 83/34 متغیر بود. کمترین ارتفاع بوته و بیشترین عملکرد دانه در هکتار متعلق به توده بومی تهیه شده از کردستان بود. بهطور کلی تأخیر در کاشت موجب کاهش معنی دار میانگین تعداد گیاهچه در متر مربع، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه در هکتار و افزایش معنیدار درصد روغن دانه گردید. بهطور متوسط، عملکرد دانه در بوته در تاریخهای کاشت اول و دوم به ترتیب برابر506/0 و 414/0 گرم و عملکرد دانه در هکتار برابر 1598 و 811 کیلوگرم بود. اثر متقابل معنی داری بین ژنوتیپ و تاریخ کاشت برای بعضی از صفات از جمله عملکرد دانه و درصد روغن دانه مشاهده شد، به طوری که نسبت کاهش عملکرد دانه ژنوتیپها در تاریخ کاشت دوم متفاوت بود و در اثر تأخیر در کاشت، درصد روغن دانه بعضی از ژنوتیپها کاهش و در بعضی دیگر افزایش نشان داد. در تاریخ کاشت اول تغییرات عملکرد دانه ژنوتیپها بین 1358 تا 1784 و در تاریخ کاشت دوم بین 632 تا 1088 کیلوگرم در هکتار بود. توده بومی تهیه شده از کردستان بیشترین عملکرد دانه را در هر دو سال ارزیابی به خود اختصاص داد. نتایج تجزیه رگرسیون و ضرایب همبستگی نشان داد که تعداد گیاهچه در مترمربع و عملکرد دانه در بوته از عوامل اصلی ایجاد تنوع در عملکرد دانه در هکتار بودند. تعداد دانه در کپسول و تعداد کپسول در بوته نیز نقش موثرتری را در تعیین عملکرد دانه در بوته داشتند که به عنوان اجزای اصلی عملکرد دانه در بزرک محسوب می گردنند و می توان در برنامه های انتخاب از آنها به عنوان معیارهای انتخاب جهت بهبود عملکرد دانه استفاده نمود.
This study was carried out to evaluate the yield potential and other agronomic traits of nine genotypes of flax at two different spring planting dates: April 4 and May 5, 2003 and 2004, using a randomized complete block design with three replications at the Research Farm of Shahrekord University. The results showed that the effects of planting date and genotypes were significant on all of the traits, and the genotypes had a great genetic variation. On average, the range of number of seedlings/m2, maturity, plant height, yield/plant, seed yield and seed oil content of genotypes were 306 to 464, 93.3 to 105.1 days, 28.8 to 58.2cm, 0.274 to 0.569g, 995 to 1423 kg/ha and 32.88 to 34.83%, respectively. The lowest mean of plant height and the highest mean of seed yield/ha were observed for Kordestan local population. Late planting significantly decreased the number of seedlings/m2, days to maturity, plant height, yield/plant and seed yield/ha, while this increased seed oil content. Average of seed yield/plant and seed yield/ha in the first and second planting dates were, respectively 0.506 and 0.414g, and 1598 and 811 kg/ha. Significant interaction of genotype by planting date for seed yield/ha and seed oil content was mostly due to the variation in the reduction of seed yield and increasing or decreasing of seed oil content in some genotypes in the second planting date. The genotypes had a variation of 1358 to 1784 and 632 to 1088 kg/ha for seed yield in the first and second planting dates, respectively. The local population of Kordestan had the highest mean of seed yield in both years. The results of regression analysis and also the correlation coefficients showed that the number of seedlings/m2 and seed yield/plant had the most contribution to the seed yield variation. The trait of number of seeds/capsule and number of capsules/plant were the main and most important yield components affected on seed yield/plant and due to can be used as selection criteria in selection programs to improve seed yield.
صفات زراعی، تاریخ کاشت، اجزای عملکرد، بزرک
Agronomic traits, Seeding date, Yield components, Flax.
309
321
http://jcpp.iut.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2-624&slc_lang=fa&sid=1
G. Saeidi
قدرت اله سعیدی
10031947532846006435
10031947532846006435
Yes
M. Khodambashi
محمود خدام باشی
10031947532846006436
10031947532846006436
No