مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

تنش کم‌آبیاری مهم‌ترین تنش غیر‌زنده اثرگذار در تولید محصولات زراعی است. سیلیسیم دومین عنصر موجود در خاک است که دارای اثرات مفیدی در افزایش تحمل گیاهان به تنش‌های زنده و غیر‌زنده است. به‌منظور بررسی اثر این عنصر در افزایش تحمل به شرایط کم‌آبیاری در گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال 95-1394 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار رقم گندم شیراز، افق، سیروان و بهاران و محلول‌پاشی سیلیسیم در دو سطح صفر (شاهد) و سه میلی‌مولار و سه سطح تنش کم‌آبیاری (ظرفیت مزرعه‌ای،40 و60 درصد نیاز آبی گیاه) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبیاری موجب کاهش طول سنبله (31 درصد)، ماده خشک هر بوته (41 درصد)، عملکرد دانه (25 درصد)، شاخص سبزینگی (11 درصد)، محتوای نسبی آب برگ پرچم (24 درصد)، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز (24 درصد)، پراکسیداز (70 درصد) و سوپراکسید دیسموتاز (41 درصد) شد. ارقام بهاران و سیروان از نظر شاخص سبزینگی و فعالیت آنزیم پراکسیداز برتری نشان دادند. لیکن، کاربرد سیلیسیم به‌صورت محلول‌پاشی در غلظت سه میلی‌مولار باعث جبران خسارت ناشی از تنش کم‌آبیاری شد. محلول‌پاشی سیلیسیم با افزایش تمامی ویژگی‌های بالا از جمله آنتی‌اکسیدان‌ها همراه بود. برتری رقم‌های بهاران و سیروان، به‌عنوان ارقام متحمل به تنش کم‌آبیاری و افق در بیشتر ویژگی‌های اندازه‌گیری شده بر رقم شیراز مشهود بود. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی سیلیسیم با افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی موجب کاهش اثرات منفی تنش کم‌آبیاری شد.