مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

به­‌منظور بررسی اثر تیمار­های پرایمینگ بذر بر صفات و شاخص­های خوابیدگی در شیوه­‌های کاشت مستقیم برنج، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه­ بلوک­‌های کامل تصادفی در چهار تکرار به‌مدت دو سال (1392 و 1393) در مزرعه­ آزمایشی مؤسسه­ تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. عامل اول؛ دو رقم برنج (خزر و هاشمی) و عامل دوم؛ در ده سطح (هشت تیمار پرایمینگ به‌ترتیب:

(t₁- هیدروپرایمینگ، t₂- اسید آسکوربیک، t₃- اسید سالیسیلیک، t₄- کلرید کلسیم، t₅- پرایمینگ با سرما، t₆- پرایمینگ با گرما + سرما، t₇- پوشش‌دار کردن بذر، t₈- بذر خشک بدون پرایم) که همگی این تیمارها در نوار بذر قرار داده شدند و دو تیمار، t₉- کاشت مستقیم (خطی) بذر جوانه­‌دار شده بدون نوار و t₁₀- نشاءکاری (گیاهچه­‌های 25 روزه) بودند. در این مطالعه، خصوصیات مورفولوژیک و شاخص‌های مقاومت به خوابیدگی بوته مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، بین صفات مورفولوژیک و شاخص­های مقاومت به خوابیدگی بوته در دو رقم و در تیمارهای مختلف پرایمینگ تفاوت معنی­دار وجود دارد. رقم خزر با عملکرد دانه 5142 کیلوگرم در هکتار و مقاومت به شکستگی میانگره سوم و چهارم (به‌ترتیب با 549 و 704 نیوتن) دارای مقاومت به خوابیدگی بالاتری نسبت به رقم هاشمی بود. بین شیوه­های کاشت (مستقیم و نشاء­کاری) از نظر مقاومت به خوابیدگی تفاوت معنی­‌داری مشاهده شد. بیشترین شاخص گشتاور خمشی در میانگره سوم و چهارم به‌ترتیب با 1060 و 1708 گرم بر سانتی­متر مربوط به تیمار نشاء‌کاری بود. تیمار هیدروپرایمینگ سبب افزایش چشمگیر در ضخامت دیواره­ میانگره چهارم در رقم خزر بود. به‌طورکلی می­توان بیان نمود، تیمار­های پرایمینگ در ایجاد مقاومت به خوابیدگی بوته در سه روش کاشت (کاشت مستقیم با نوار بذر، کاشت مستقیم خطی و کاشت نشائی) و در ارقام مختلف اثرگذاری متفاوت دارند.