مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

در اغلب مناطق زراعی ایران به‌دلیل بروز تنش آبی پس از گل‌دهی، عملکرد دانه گندم کاهش می­یابد. این پژوهش با هدف بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم نان در شرایط آبیاری معمولی و قطع آبیاری بعد از گل‌دهی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 95 - 1394 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. کرت اصلی شامل رژیم آبیاری (آبیاری نرمال تا انتهای فصل رشد و قطع آبیاری از گل‌دهی تا رسیدن) و کرت فرعی شامل 20 رقم گندم نان بود. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که قطع آبیاری پس از گل‌دهی باعث کاهش معنی­دار عملکرد بیولوژیک (4/46%)، عملکرد دانه (59%)، شاخص برداشت (2/23%)، تعداد دانه در سنبله (1/27%) و وزن هزار دانه (8/13%) شد. در شرایط آبیاری نرمال و قطع آبیاری پس از گل‌دهی بیشترین میزان عملکرد دانه با مقادیر 1002 و 7/485 گرم بر مترمربع در رقم دانش مشاهده شد. از بین شاخص­ها، شاخص­های تحمل به تنش (STI)، میانگین بهره­وری (MP) و میانگین هندسی بهره­وری (GMP) همبستگی مثبت و معنی­داری با عملکرد دانه ارقام در شرایط تنش و بدون تنش داشتند، بنابراین، به‌نظر می­رسد این شاخص­ها، برای شناسایی و انتخاب ارقام گندم متحمل به تنش خشکی آخر فصل مناسب باشند. به‌طورکلی نتایج نشان داد که رقم­های دانش، سیروان، بهاران، جونز و سیمونیدا دارای پتانسیل عملکرد بیشتر در هر دو شرایط تنش خشکی آخر فصل و نرمال بودند.