مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

به­منظور بررسی اثر قطع آبیاری و­ مصرف کودهای زیستی بر طول دوره پرشدن دانه و عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان رقم یوروفلور، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (مایکوریز، ازتوباکتر کروکوکوم استرین­ 5، کاربرد توأم مایکوریز و ازتوباکتر، شاهد یا عدم استفاده از کودهای زیستی)، و سه سطح آبیاری (آبیاری کامل به‌عنوان شاهد، تنش شدید رطوبتی یا قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی و تنش ملایم رطوبتی یا قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه) بودند. نتایج نشان داد که تعداد دانه پر و پوک در طبق، سرعت پرشدن دانه، وزن هزار دانه، درصد روغن و شاخص کلروفیل، دوره مؤثر پرشدن دانه و طول دوره پرشدن دانه به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر سطوح آبیاری و کودهای زیستی قرار گرفتند. بیشترین سرعت پرشدن دانه (95/1 گرم در روز) طول دوره پرشدن دانه (18/41 روز) و دوره مؤثر پرشدن دانه (85/35 روز) در آبیاری کامل و کاربرد توأم میکوریزا و ازتوباکتر به‌دست آمد. قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی تعداد دانه پر در طبق، وزن هزار دانه، شاخص کلروفیل و محتوای روغن را به‌ترتیب 26، 18/5، 48/42 و 88/16 درصد در مقایسه با آبیاری کامل کاهش داد. درحالی‌که کاربرد توأم مایکوریزا و ازتوباکتر موجب افزایش به‌ترتیب 24/15، 48/3 ، 16/30 و 25/9 درصدی تعداد دانه پر در طبق، وزن هزار دانه، شاخص کلروفیل و محتوای روغن در مقایسه با شاهد شد. در شرایط تنش شدید رطوبتی، کاربرد توأم مایکوریز و ازتوباکتر عملکرد دانه را 3/13 درصد در مقایسه با عدم کاربرد مایکوریز و ازتوباکتر افزایش داد. براساس نتایج به نظر می­رسد که تلقیح توأم بذر با ازتوباکتر و مایکوریزا می­تواند به‌عنوان یک ابزار مناسب برای افزایش عملکرد آفتابگردان در شرایط تنش رطوبتی باشد.