مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

مطالعات در زمینه تنوع ژنتیکی خصوصیات بذری در گونه‌های اهلی و وحشی و ارتباط آنها با عملکرد علوفه در اسپرس اندک است. به‌منظور بررسی تنوع و تشریح روابط بین عملکرد و اجزاء عملکرد بذر، 93 ژنوتیپ از 23 گونه شامل 21 گونه‌ وحشی به‌همراه گونه زراعی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده­ها نشان داد، ژنوتیپ­ها از نظر صفات اندازه­گیری شده تفاوت معنی­داری داشتند، که نشان‌دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه است. در بین صفات بیشترین تنوع در ژنوتیپ­های اهلی مربوط به باروری خوشه و در ژنوتیپ­های وحشی مربوط به طول خوشه بود. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی مشخص کرد عملکرد بذر همبستگی مثبت و معنی­داری با تعداد ساقه در بوته و تعداد دانه در خوشه و همبستگی منفی و معنی­داری با طول خوشه و روز تا 50 درصد گل‌دهی دارد. عملکرد بذر با عملکرد علوفه در گونه­های وحشی دارای همبستگی مثبت و متوسط و در گونه‌های اهلی فاقد همبستگی بود. تجزیه خوشه­ای ژنوتیپ­ها را در سه گروه طبقه‌بندی کرد که گونه‌های اهلی و وحشی از یکدیگر تفکیک شدند. براساس تجزیه به مؤلفه­های اصلی مؤلفه اول بر عملکرد بذر و مؤلفه دوم بر اجزاء عملکرد علوفه تأکید داشت که می‌تواند برای گزینش ژنوتیپ­های مناسب از نظر هر دو ویژگی مورد استفاده قرار کرد.