مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

مصرف بالای کودهای فسفر، استفاده از منابع آبی بی‌کربناتی جهت آبیاری و پایین بودن میزان ماده آلی در خاک در اغلب نقاط کشور ما منجر به کمبود آهن در گیاهان است. یکی از راهکارهای مقابله با این مسئله انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به کمبود آهن (ژنوتیپ‌های آهن کارآ) یا اصلاح ارقامی با قدرت جذب بیشتر عناصر کم­‌مصرف می­باشد. لذا این مطالعه به‌منظور تعیین حساسیت نسبت به کمبود آهن 12 ژنوتیپ برنج محلی و اصلاح شده ایرانی (طارم محلی، آمل 2، موسی طارم، غریب، شیرودی، بجار، ندا، نوگوران، جوزدان، سازندگی، زاینده­رود و کوهرنگ) در دو سطح کودی کلات آهن شامل 5 میکرومولار (کمبود آهن) و 50 میکرومولار (بدون کمبود آهن) محلول غذایی یوشیدا به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در مرکز کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1392 اجرا گردید. نتایج آزمایش نشان داد میزان آهن، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، وزن خشک کل، سطح برگ، طول و حجم ریشه و تعداد پنجه به‌طور معنی­‌داری تحت‌تأثیر ژنوتیپ، کود آهن و نیز برهمکنش بین آنها قرار گرفت. میانگین وزن خشک کل در ارقام محلی شمال، اصلاح‌ شده ­شمال و مرکزی ایران در شرایط بدون کمبود آهن به‌ترتیب 215/0، 138/0، 255/0 گرم در هر بوته بود، که این مقادیر در اثر کمبود آهن به‌ترتیب 7/25، 2/35 و 0/23 درصد کاهش یافتند. براساس میزان کاهش وزن خشک گیاه در شرایط کمبود آهن، در بین ژنوتیپ‌­های محلی شمال، اصلاحی شمال و مرکزی ایران به‌ترتیب موسی­طارم، بجار و زاینده‌رود بیشترین تحمل و ژنوتیپ‌­های جوزدان، آمل 2 و شیرودی کمترین تحمل به کمبود آهن را نشان دادند.