مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

Mendeley  

Zotero  

Golabadi N, Majidi M M, Saeidi G, Lukens L. Heritability of Grain Yield and Its Components and Selection for Drought Tolerance in Wheat Double Haploid Lines. Journal of Crop Production and Processing 2022; 12 (3) :17-31
URL: http://jcpp.iut.ac.ir/article-1-3103-fa.html

خشکی یکی از مهم¬ترین فاکتورهای محیطی است که شرایط رشد و توسعه¬ی گیاه را متأثر می¬کند. روش دابل هاپلوییدی یکی از روش‌های مرسوم به نژادی در گیاه گندم است. استفاده از ارقام قدیمی در برنامه تلاقی می‌تواند در بازگرداندن ژن¬های از دست رفته در طول تکامل مؤثر باشد. در این پژوهش 151 لاین دابل¬هاپلویید گندم حاصل از تلاقی رقم قدیمی (ردفایف) و رقم جدید (استتلر) در دو محیط رطوبتی عدم تنش و تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گل¬دهی) مورد بررسی قرار گرفتند. تنوع ژنتیکی بالایی بین لاین¬های دابل¬هاپلویید برای اکثر صفات دیده شد که نشان می¬دهد گزینش برای این صفات جهت معرفی لاین¬هایی با عملکرد بیشتر و تحمل به خشکی بالاتر می¬تواند مؤثر باشد. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر روی اکثر صفات معنی¬ دار بود، به‌طوری که عملکرد دانه حدود 40 درصد کاهش یافت. مقایسه والد قدیمی و جدید نشان داد که والد جدید زودرس¬تر و پاکوتاهتر و از عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص برداشت بیشتری برخوردار بود. تفکیک متجاوز در تمامی صفات مورد مطالعه در لاین¬های دابل¬هاپلویید مشاهده شد که حاکی از امکان انتخاب لاین¬های برتر از خود والدین را نشان می¬دهد. بیشترین وراثت پذیری خصوصی در هر دو شرایط رطوبتی (عدم تنش و تنش خشکی) مربوط به صفت ارتفاع بوته (46 درصد) و کمترین آن مربوط به صفت محتوی نسبی آب برگ (11درصد) بود. عملکرد دانه با روز تا سنبله¬دهی در هردو محیط رطوبتی همبستگی منفی نشان داد که نشان می¬دهد انتخاب برای زودرسی در شرایط تنش می¬تواند باعث بهبود تحمل به خشکی و افزایش عملکرد دانه شود. بر اساس نتایج شاخص¬های تحمل، بای پلات پراکنش و تجزیه به مؤلفه¬های اصلی، لاین¬های مورد نظر و نیز لاین¬های برتر از لحاظ عملکرد دانه و تحمل به خشکی شناسایی شدند. به‌طور ویژه برای صفاتی مانند عملکرد دانه، ارتفاع بوته، زودرسی، شاخص برداشت، لاین¬هایی وجود داشتند که فراتر از والد با قابلیت تحمل خشکی خود بودند که می¬توانند جهت ایجاد ارقام متحمل به تنش با عملکرد بالا گزینش و در مطالعات بعدی مورد استفاده قرار گیرند.