مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

  ارقام برنج هیبرید به مقدار 30-20 درصد بیشتر از ارقام معمولی تولید دارند. بنابراین این ارقام می­توانند گزینه مناسبی برای افزایش عملکرد و گامی مؤثر در جهت امنیت غذایی باشند. انتخاب لاین­های والدینی در ایجاد ترکیب­های ایده­ال نقش اساسی دارد. بنابراین مطالعه ارتباط و تنوع ژنتیکی بین لاین­های والدینی برنج هیبرید ضروری است. در این بررسی، 16 لاین والدینی برنج هیبرید شامل 6 لاین برگرداننده باروری به نام­های پویا، سپیدرود، پژوهش، R2 ، R9 ، IR50 و 5 CMS لاین ندا، نعمت، دشت، چمپا و آمل 3 به همراه 5 لاین نگهدارنده مربوطه آنها در سال 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام از نظر کلیه صفات تحت بررسی اختلاف بسیار معنی­داری وجود دارد که بیانگر تنوع زیاد بین ژنوتیپ­های مورد بررسی است. هم‌بستگی عملکرد با صفات تعداد پنجه بارور و نسبت طول به عرض دانه در جهت مثبت اما برای صفت عرض دانه در جهت منفی معنی­دار بود. تجزیه به مؤلفه­های اصلی پس از دوران وریماکس نشان داد که سه مؤلفه در مجموع 64/75 درصد از تغییرات کل بین ژنوتیپ­ها را توجیه می­نمایند. تجزیه خوشه‌ای، لاین­های مورد بررسی را در معیار فاصله ژنتیکی 15 در 4 خوشه کلی گروه­بندی کرد. با توجه به اینکه برای بهره­گیری از پدیده هتروزیس والدین تلاقی بایستی از یکدیگر دور باشند، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که تلاقی‌های ندا A ، نعمت A و چمپا A با هریک از لاین­های برگرداننده R9 ، R2 ، IR50 و پویا برای تولید آزمایشی بذر هیبرید مناسب می‌باشند.