مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر برخی از شاخص‌های فیزیولوژیکی رشد رقم M9 سویا تحت شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای همدان در بهار سال 1391 اجرا گردید. در کرت‌های اصلی سه سطح آبیاری شامل 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و در کرت‌های فرعی کود بیولوژیک در چهار سطح (تلقیح بذرها با برادی‌رایزوبیوم‌ جاپونیکوم، کاربرد میکورایز آربوسکولار، تلقیح و کاربرد هم‌زمان هر دو کود زیستی و عدم استفاده از کودهای زیستی) بودند. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش رطوبت تمامی شاخص‌های رشد اندازه‌گیری شده به‌ویژه حداکثر سرعت رشد محصول، حداکثر ماده خشک کل و دوام ماده خشک کل کاهش یافتند. میزان کاهش سه شاخص مذکور در حالت تنش شدید رطوبت در مقایسه با شرایط عدم تنش به‌ترتیب 63، 8/50 و 6/47 درصد بود. کاربرد کودهای زیستی به‌خصوص میکورایز در حالت عدم تنش عموماً سبب کاهش شاخص‌های اندازه‌گیری شده گردید، اما در شرایط تنش شدید رطوبتی آبیاری پس از 150 میلی‌متر تبخیر، کاربرد هم‌زمان هر دو کود زیستی در مقایسه با تیمار عدم مصرف کودهای زیستی، منجر به افزایش قابل توجه بیشتر شاخص‌های رشد از جمله حداکثر سرعت رشد محصول، حداکثر شاخص سطح برگ و دوام ماده خشک کل به‌ترتیب به‌میزان 50، 6/28 و 8/45 درصد گردید.