BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
URL: http://jcpp.iut.ac.ir/article-1-2561-en.html
To investigate the effect of depth of planting holes on yield and yield components of three cultivars of watermelon in dry land conditions, a two-year study (2006-2007) was carried out in Varamin Agricultural Research Center, using a split plot randomized complete blocks design in three replications. Three cultivars of watermelon (Mahbube, Charleston Gray and Sugar Baby) were assigned to main plots and three depths of planting holes (15, 20 and 25 cm) were assigned to sub plots. Higher fruit yields for three studied cultivars in 2006, compared with 2007, were obtained due, perhaps, to a more favorable rainfall conditions. Cultivar Mahbube fruit yield in the first and second years was found to be 22440 and 18680 kg ha-1 respectively, out-yielding the other varieties. The greatest total soluble solid content in the fruit (8.80° Brix) was recorded for cultivar Charleston Gary. Seed yield of cultivras Charleston Gray and Mahbube in the first year (254 and 256 kg ha-1) and second year (220 and 223 kg ha-1) of experiment were found to be the highest among the studied genotypes. The highest fruit yield (24890 and 20900 kg ha-1 in the first and second year, respectively) and also the highest seed yield (253 and 237 kg ha-1 in the first and second year, respectively) were belonged to planting holes of 25 cm. The results of this study showed that planting Mahbube's watermelon cultivar at a 25 cm depth in dryland conditions may lead to an acceptable fruit and seed yield.
تأثیر عمق گوده‌های کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم هندوانه
در شرایط دیم با آبیاری تکمیلی
پیمان جعفری1* و امیرهوشنگ جلالی2
(تاریخ دریافت: 30/9/1392 ؛ تاریخ پذیرش: 20/1/1393)
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر عمق گوده‌های کشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم هندوانه در شرایط دیم پژوهشی دو ساله (1388 - 1387) در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین با استفاده از آزمایش آزمایشی کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این طرح سه رقم هندوانه (چارلستون گری، شوگر بیبی و محبوبی) کرت‌های اصلی و سه عمق گوده کاشت (15، 20 و 25 سانتی‌متر) کرت‌های فرعی را تشکیل می‌دادند. نتایج پژوهش نشان داد عملکرد هر سه رقم مورد مطالعه در سال 1387 به‌دلیل شرایط مطلوب‌تر بارندگی، نسبت به سال 1388 بالاتر بود. رقم محبوبی با داشتن 22440 و 18680 کیلوگرم عملکرد در هکتار به‌ترتیب در سال‌های 1387 و 1388 بالاترین مقدار عملکرد را نسبت به دو رقم دیگر تولید نمود. بالاترین مقدار مواد جامد محلول در میوه (درجه بریکس 80/8) مربوط به رقم چارلستون گری بود. دو رقم چارلستون گری و محبوبی به‌ترتیب با تولید 254 و 256 کیلوگرم بذر در هکتار در سال 1387 و 220 و 223 کیلوگرم بذر در سال 1388 بالاترین مقادیر عملکرد بذر را داشتند. انتخاب عمق گوده 25 سانتی‌متری با عملکرد 24890 و 20900 کیلوگرم میوه در هکتار میوه و 253 و 237 کیلوگرم بذر در هکتار به‌ترتیب در سال‌های 1387 و 1388 بهترین عمق گوده برای کشت تشخیص داده شد. به‌طور خلاصه نتایج این پژوهش نشان داد با استفاده از رقم محبوبی و عمق گوده کشت 25 سانتی‌متری می‌توان در شرایط دیم عملکرد میوه و بذر مناسبی به‌دست آورد.
واژههای کلیدی: بذر، مواد جامد محلول در میوه، تنش رطوبتی
1 و 2. به‌ترتیب مربی و استادیار زراعت، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
*. مسئول مکاتبات، پست الکترونیکی: yahoo.com Peimanjafari@m-askary@araku.ac.ir
مقدمه
هندوانه Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum and Nakai یکی از محصولات مهم جالیزی در ایران محسوب شده و سالیانه بیش از 23 هزار هکتار کشت هندوانه دیم در استان‌های مختلف کشور انجام می‌شود (2). منشأ اولیه هندوانه آفریقا بوده و بنابراین کشت آن در تابستان‌های گرم و آب‌و‌هوای مدیترانه‌ای به سهولت انجام می‌شود (14). ریشه هندوانه تا عمق 75 سانتی‌متری خاک قابلیت نفوذ داشته اما 4 تا 7 هفته پس از کشت بیشترین تراکم ریشه در فاصله 30 سانتی‌متری از سطح خاک یافت می‌شود (23).
مطالعه ارقام وحشی هندوانه نشان می‌دهد در شرایط کمبود آب در خاک، ریشه‌ها نسبت به شرایط طبیعی عمق بیشتری داشته و از این راه‌کار به‌عنوان یک سازوکار اجتناب از تنش رطوبتی استفاده می‌نمایند (30). به‌هر حال هم مقدار و هم طول مدتی که آب در اختیار ریشه هندوانه قرار دارد، می‌تواند بر عملکرد مؤثر واقع شود (7). با توجه به همین توانایی ریشه، برخی از پژوهشگران معتقدند در شرایط دیم انجام یک نوبت آبیاری تکمیلی قبل از کشت هندوانه می‌تواند تضمین کننده رشد هندوانه در شرایط تنش آبی باشد (5). عمق مناسب کاشت بذر یکی از مواردی است که می‌تواند تضمین کننده ارتباط رطوبت سطحی و عمقی خاک گردد. کاشت کم عمق با از دست دادن سریع رطوبت و کشت عمیق با افزایش خسارت آفات و بیماری‌ها از دلایل کاهش عملکرد محصولات در شرایط دیم می‌باشند (9). در آفریقا استفاده از گوده‌های کشت (20 سانتی‌متر عمق و 20 سانتی‌متر عرض) به‌منظور استفاده از رطوبت عمقی خاک، برای کشت هندوانه مرسوم است (25). در پژوهشی که در آفریقا و در شرایط دیم انجام شد، عمق گوده‌های کاشت مختلف (گوده‌های با 20 سانتی‌متر عمق و گودال‌هایی با 150 سانتی‌متر عمق) نسبت به کشت مسطح، مقایسه گردید. در این پژوهش حداکثر عملکرد هندوانه در سامانه کشت با عمق 20 سانتی‌متر گزارش گردید (10).
ارقام مختلف هندوانه نیز ممکن است واکنش متفاوتی به عمق کاشت و تأمین رطوبت ناشی از آن از خود نشان دهند. این تفاوت واکنش ممکن است به عمق توسعه و ساختار ریشه (23)، سازوکارهای مولکولی و بیوشیمیایی ریشه (30) و ویژگی‌های وراثتی ارقام (18) مربوط باشد. برخی از اثرات عمومی ناشی از کمبود رطوبت مثل افزایش نسبت ریشه به ساقه، محدودیت رشد برگ‌ها و افزایش مقاومت روزنه‌ای برای جذب دی‌اکسید کربن، نیز در بین ارقام مختلف هندوانه متفاوت است (3). به‌هرحال میوه‌های کوچک و بد شکل و هم‌چنین گل‌های سیاه رنگ و عقیم بر روی ساقه از اثرات تنش خشکی در ارقام مختلف هندوانه محسوب می‌گردد (16). پس از استقرار اولیه، فقدان آب در یک دوره چند هفته‌ای در اوایل دوره رشد باعث تشویق ریشه‌های هندوانه به نفوذ در اعماق خاک می‌گردد (31). در پژوهشی که با استفاده از آبیاری تکمیلی (تیمارهای غرقاب به ارتفاع 10 سانتی‌متر، یک، دو و سه هفته قبل از کشت) بر روی سه رقم هندوانه انجام شد، رقم نورا (Noura) به‌عنوان رقم برتر از نظر عملکرد معرفی گردید و این برتری به ویژگی‌های ریشه نسبت داده شد (1). در پژوهش دیگری پیرامون تأثیر عمق گوده‌های کشت، گوده‌هایی با عمق 20 سانتی‌متر مناسب‌ترین عمق جهت تولید هندوانه تشخیص داده شد و رقم مالائی (Malaei) نسبت به رقم کائولاک (Kaolack) عملکرد بالاتری داشت (10).
در نواحی خشک و نیمه‌خشک نوسانات رطوبتی خاک در عمق صفر تا 50 سانتی‌متری بر خلاف عمق 120 - 50 سانتی‌متری زیاد است (31). بنابراین ذخیره رطوبت در اعماق بیشتر خاک می‌تواند رهیافتی برای تولید محصولات تابستانه باشد. علی‌رغم سطح نسبتاً قابل توجه هندوانه دیم در کشور، متأسفانه پژوهش قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عمق گوده‌های کاشت هندوانه در شرایط دیم (با انجام آبیاری تکمیلی قبل از کشت) بر سه رقم هندوانه به‌مدت دو سال در منطقه ورامین انجام گردید.
مواد و روش‌ها
به‌منظور تعیین تأثیر عمق گوده‌های کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم هندوانه در شرایط دیم با آبیاری تکمیلی، پژوهشی دو ساله (1388 - 1387) با استفاده از طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین (عرض جغرافیایی 35 درجه و 19 دقیقه شمالی و 51 درجه و 39 دقیقه شرقی و ارتفاع 1000 متر از سطح دریا) انجام شد. سه رقم هندوانه محبوبی، شوگر بیبی و چارلستون گری کرت‌های اصلی و سه عمق گوده کاشت 15، 20 و 25 سانتی‌متر با عرض 25 سانتی‌متر برای هر گوده، کرت‌های فرعی را تشکیل دادند. عملیات کاشت در کف این گوده‌ها و در عمق سه سانتی‌متری انجام شد. در هر کرت چهار خط کاشت به طول هفت متر در نظر گرفته شد که فاصله خطوط کاشت از یکدیگر 5/1 متر و فاصله گوده‌های کاشت روی خطوط کاشت یک متر در نظر گرفته شد. بنابراین مساحت هر کرت 42 مترمربع بود. بین تکرارها فاصله 5/2 متری و بین هر کرت با کرت مجاور یک پشته کشت نشده 75 سانتی‌متری برای مجزا شدن کامل کرت‌ها از یکدیگر در نظر گرفته شد. برخی از ویژگی‌های خاک محل آزمایش و مقدار بارندگی در طی فصل رشد به‌ترتیب در جدول 1 و شکل 1 نشان داده شده است. با توجه به آزمون خاک نیازی به افزودن کود شیمیایی به زمین آزمایش نبود (20) و تنها 30 تن در هکتار کود گاوی کاملاً پوسیده قبل از شخم به زمین اضافه گردید. زمین در نظر گرفته شده برای آزمایش قبل از کشت آیش و شیب زمین کمتر از دو درصد بود. در اوایل اسفند ماه زمین مورد نظر آبیاری گردید و تا عمق 5/1 متری نیم‌رخ خاک به حالت اشباع رطوبتی رسید (35 میلیمتر آب). در اواسط فروردین آبیاری تکمیلی دیگری که به آن اصطلاحاً لفاف گفته می‌شود انجام شد، به‌گونه‌ای که سطح کرت‌ها تا عمق 15 - 10 سانتی‌متر مرطوب گردید (15 میلیمتر) تا جبران تبخیر آب از سطح خاک شده باشد. در اول اردیبهشت
شکل 1. مقدار بارندگی در طی فصل رشد در دو سال آزمایش
ماه که در زمین انجام عملیات کشاورزی امکان‌پذیر گردید، شخم کم‌عمق زده شد و به‌دنبال آن بلافاصله دیسک و سپس ماله‌کشی گردید تا از تبخیر رطوبت خاک جلوگیری گردد. یک روز بعد از آماده شدن زمین، عملیات کاشت صورت پذیرفت. صفاتی که در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفتند عبارت بودند از : عملکرد، متوسط وزن میوه، تعداد میوه در هر بوته، ضخامت پوست میوه و درصد کل مواد جامد (تعداد 5 میوه از هر کرت انتخاب و سپس میانگین اعداد به‌دست آمده از رفراکتومتر دستی به‌عنوان درجه بریکس در میوه برای آن تیمار منظور شد). محصول هندوانه کرت‌های آزمایشی در دو مرحله برداشت شد (اول و 15 مرداد ماه) و عملکرد هندوانه و سایر صفات موردنظر اندازه‌گیری گردید. عملکرد میوه پس از کسر میوه‌های با وزن کمتر از 3/1 کیلوگرم و میوه‌های دارای پوسیدگی گلوگاه محاسبه گردید. تجزیه آماری داده‌ها و رسم نمودارها به‌ترتیب با استفاده از نرم‌افزار SAS (27) و Excel انجام شد. میانگین‌ها با روش دانکن (5 درصد) مقایسه گردیدند.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه مرکب صفات ارزیابی شده در پژوهش در
جدول 2 نشان داده شده است. تأثیر سال بر صفات عملکرد و تعداد میوه در بوته در سطح آماری یک درصد معنی‌دار بود.
جدول 1. برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک مزرعه قبل از آزمایش
|
ویژگی مورد نظر |
مقدار |
|
بافت |
سیلتی- لوم |
|
شوری (dS m-1) |
1/2 |
|
اسیدیته |
5/7 |
|
مواد آلی (%) |
95/0 |
|
فسفر (mg kg-1) |
4/21 |
|
پتاسیم (mg kg-1) |
430 |
|
وزن مخصوص ظاهری (30 - 0 سانتی‌متر) ((g cm-3 |
6/1 |
|
وزن مخصوص ظاهری (60 - 30 سانتی‌متر) ((g cm-3 |
8/1 |
|
درصد رطوبت وزنی در مکش 3/ 0- به‌ترتیب در عمق 30 - 0 و 60 - 30 سانتی‌متر |
7/21 و 8/19 |
|
درصد رطوبت وزنی در مکش 15- به‌ترتیب در عمق 30 - 0 و 60 - 30 سانتی‌متر |
1/9 و 5/8 |
با توجه به اینکه تأثیر شرایط محیطی در هر سال
بر تیمارهای آزمایشی متفاوت بود، نتایج هر سال به‌صورت مستقل بیان شد. دلیل اصلی این امر، مقدار و زمان بارندگی انجام شده در اردیبهشت سال 1387 است. با توجه به اینکه آبیاری قبل از کشت در هر دو سال در اسفند و فرودین ماه انجام شد، مقدار بارندگی در این دو ماه عامل تعیین‌کننده محسوب نمی‌شوند، اما بارش اوایل اردیبهشت ماه در سال 1387 (1/11 میلیمتر) باعث استقرار اولیه سریع‌تر و بهره‌گیری کامل‌تر از فصل رشد نسبت به سال 1388 گردید. مقادیر کل بارش در طی فصل رشد نیز در سال 1387 نسبت به سال 1388 بیشتر بود (7/40 میلیمتر در مقایسه با 8/27 میلیمتر). تأثیر رقم بر صفات عملکرد و تعداد میوه در بوته (در سطح 1 درصد آماری) و متوسط وزن میوه و میزان مواد جامد محلول میوه (در سطح 5 درصد آماری) معنی‌دار بود. برخلاف تأثیر برهمکنش عمق گوده‌های کشت و رقم، تأثیر عمق کاشت بر کلیه صفات آزمایشی (به‌جز میزان مواد جامد محلول) در سطح 1 درصد آماری معنی‌دار بود. تأثیر عمق گوده‌های کاشت و رقم بر عملکرد بذر به‌ترتیب در سطح 1 و 5 درصد معنی‌دار بود.
تأثیر رقم بر عملکرد و اجزاء عملکرد هندوانه
برای هر سه رقم مورد مطالعه عملکرد محصول در سال 1387 نسبت به سال 1388 بالاتر بود (جدول 3). در این سال عملکرد رقم محبوبی نسبت به دو رقم شوگر بیبی و چارلستون گری به‌ترتیب 5/19 و 2/21 درصد افزایش داشت. این روند افزایشی در سال 1388 نیز مشاهده شد اما افزایش عملکرد رقم محبوبی نسبت به دو رقم شوگر بیبی و چارلستون گری به‌ترتیب 17 و 19 درصد بود. در هر یک از دو سال تفاوت معنی داری بین عملکرد دو رقم شوگر بیبی و چارلستون گری مشاهده نشد. برتری عملکرد رقم محبوبی نسبت به دو رقم دیگر به‌دلیل افزایش معنی‌دار تعداد میوه در بوته در این رقم نسبت به دو رقم دیگر بود. معمولاً کاهش تعداد آغازه‌های تشکیل‌دهنده میوه از اثرات اولیه تنش رطوبتی محسوب می‌گردد (15). ارقامی از هندوانه که در شرایط محدودیت رطوبت موفق‌تر عمل کرده و عملکرد بالاتری دارند، در طول ریشه دارای ناحیه‌هایی از سلول‌هایی با دیواره سست و ناحیه‌هایی با دیواره محکم هستند
جدول 2. تجزیه واریانس مرکب صفات عملکرد، وزن میوه، تعداد میوه در بوته و میزان مواد جامد محلول در میوه
|
میانگین مربعات |
|||||||
|
منابع تغییرات |
درجه آزادی |
عملکرد محصول |
متوسط وزن هر میوه |
تعداد میوه در بوته |
مواد جامد محلول در میوه |
عملکرد بذر |
ضخامت پوست |
|
سال |
1 |
** 69/484 |
ns 13/0 |
** 17/0 |
ns40/5 |
*93/42 |
ns 17/0 |
|
خطا |
6 |
21/62 |
06/0 |
13/0 |
70/0 |
02/20012 |
07/0 |
|
رقم |
2 |
** 37/78 |
* 19/1 |
**27/0 |
*04/0 |
*38/16543 |
ns03/0 |
|
رقم × سال |
2 |
*29/33 |
17/0 |
* 06/0 |
30/1 |
*14/260 |
ns05/0 |
|
اشتباه |
12 |
91/6 |
63/0 |
07/0 |
45/1 |
35/12347 |
03/0 |
|
عمق گوده کاشت |
2 |
** 68/73 |
** 15/0 |
**05/0 |
ns 15/8 |
**00/6125 |
*45/0 |
|
عمق گوده کاشت × سال |
2 |
ns20/1 |
22/0 ns |
* 71/0 |
ns25/0 |
ns 33/1688 |
ns03/0 |
|
رقم × عمق گوده کاشت |
4 |
ns35/2 |
ns 15/0 |
ns 07/0 |
ns 35/0 |
ns 26/4039 |
ns 03/0 |
|
رقم × عمق گوده کاشت × سال |
4 |
ns77/0 |
ns 02/0 |
ns 24/0 |
ns 10/0 |
ns 32/339 |
ns 02/0 |
|
اشتباه |
36 |
07/5 |
04/0 |
13/0 |
41/0 |
01/3127 |
01/0 |
|
کل |
53 |
||||||
* و **: به‌ترتیب معنی‌دار در سطح احتمال پنج و یک درصد ns: غیر معنی‌دار
که به‌صورت متناوب در مجاورت هم قرار دارند. سلول‌های اول محدودیت کاهش جذب آب را در شرایط تنش رطوبتی تعدیل و سلول‌های دوم رشد عمومی ریشه را کنترل می‌کنند (24). این ویژگی ریشه در شرایط خشکی که منجر به افزایش خاصیت ارتجاعی ریشه نیز می‌گردد، در سایر گیاهان (از جمله انگور) نیز از دلایل افزایش عملکرد محسوب می‌شود (26). رقم چارلستون گری اگرچه عملکرد کمتری نسبت به رقم محبوبی داشت ولی هندوانه‌هایی تولید نمود که از نظر وزن، نسبت به دو رقم دیگر برتری معنی‌دار داشت. در شرایط کشت آبی (بدون محدودیت آب) وزن میوه از صفاتی است که دامنه وسیعی از تغییرات از 4 تا 18 کیلوگرم را در ارقام مختلف داراست (21). اگرچه در اکثر پژوهش‌ها وزن میوه‌ها در این دامنه قرار نگرفته و غالباً کمتر از 4 کیلوگرم هستند (11). در این شرایط همبستگی ضعیفی بین عملکرد کل و متوسط وزن هر میوه گزارش شده و تعداد میوه عامل اصلی تغییرات عملکرد است (12). در شرایط دیم (محدودیت آب) معمولاً اندازه میوه‌ها کوچک‌تر شده و می‌تواند به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده در عملکرد محصول مطرح باشد (1). در بین سه رقم مطالعه شده در این پژوهش رقم محبوبی با 83/7 کمترین و چارلستون گری با 80/8 درصد، بالاترین میزان مواد جامد محلول در میوه را به‌خود اختصاص دادند. تفاوت معنی‌داری بین دو رقم شوگر بیبی و چارلستون گری از این نظر وجود نداشت. در یک مطالعه که با استفاده از 80 رقم مختلف هندوانه انجام شد، دامنه غلظت مواد جامد محلول در میوه هندوانه از 1/7 تا 2/11 درصد متغیر بود ( 12).
کلید تفاوت ارقام مختلف از نظر تجمع قندها به حضور آنزیم‌های سوکروز فسفات سینتازو اسید اینورتاز نسبت داده می‌شود. در مراحل اولیه رشد میوه مقدار آنزیم سوکروز فسفات سینتاز نسبت به اسید اینورتاز در هر دو گروه از ارقام شیرین (ارقام با قند زیاد) و ارقام با شیرینی کمتر (ارقام با قند کم) در سطح پایینی است، درحالی‌که در مراحل رسیدگی میوه در ارقام شیرین، فعالیت آنزیم سوکروز فسفات سینتاز نسبت به اسید
جدول 3. تأثیر تیمارهای رقم و عمق گوده‌های کاشت بر عملکرد، تعداد میوه در بوته، متوسط وزن میوه و درصد مواد
جامد محلول در میوه
|
تیمارها |
عملکرد (کیلوگرم در هکتار) |
تعداد میوه در بوته |
متوسط وزن میوه (Kg) |
مواد جامد محلول در میوه (° Brix) |
ضخامت پوست میوه (cm) |
|||
|
1388 |
1387 |
1388 |
1387 |
|||||
|
ارقام |
||||||||
|
محبوبی |
18680a |
22440a |
58/1a |
96/1a |
75/1 b |
83/7b |
a33/1 |
|
|
شوگر بیبی |
15960b |
18780b |
38/1b |
55/1b |
68/1 b |
56/8a |
a25/1 |
|
|
چارلستون گری |
15678b |
18500b |
10/1b |
33/1b |
12/2 a |
80/8a |
a27/1 |
|
|
عمق گوده‌های کاشت (سانتی‌متر) |
||||||||
|
15 |
14670b |
18600b |
28/1b |
67/1b |
68/1b |
80/8a |
b14/1 |
|
|
20 |
14890b |
19067b |
21/1b |
63/1b |
77/1b |
71/8a |
a22/1 |
|
|
25 |
20900a |
24890a |
58/1a |
85/1a |
01/2a |
57/8a |
a19/1 |
|
در هر ستون حروف مشترک مشابه از نظر آماری تفاوت معنی‌دار ندارند (دانکن 5%).
اینورتاز بیش از ارقام با قند کمتر افزایش می‌یابد (17). دلیل دیگر کاهش مواد جامد محلول در میوه در رقم محبوبی تعداد بیشتر میوه در هر بوته می‌تواند باشد. معمولاً همبستگی منفی بین تعداد میوه در بوته و درصد مواد جامد محلول در میوه وجود دارد (4).
ضخامت پوست میوه در ارقام مختلف استفاده شده در این پژوهش تفاوت معنی‌داری نداشتند (جدول 3). در پژوهشی برای تعیین ضخامت پوست ارقام مختلف هندوانه، از 112 رقم مطالعه شده 109 رقم ضخامت پوست بیش از 10 میلیمتر داشتند. در این پژوهش که ضخامت پوست هندوانه‌ها از 10 تا 20 میلیمتر تغییر کرد این تغییرات به ویژگی‌های وراثتی نسبت داده شد (13). عملکرد بذر از جمله مواردی است که می‌تواند در برخی از سال‌های خشک درآمد قابل‌توجهی را برای کشاورزان فراهم کند. دو رقم چارلستون گری و محبوبی به‌ترتیب با تولید 254 و 256 کیلوگرم بذر در هکتار در سال 1387 و 220 و 223 کیلوگرم بذر در سال 1388 بالاترین مقادیر عملکرد بذر را داشتند اما بین این دو رقم تفاوت معنی‌داری از این نظر وجود نداشت (شکل 2- الف و ب). رقم شوگر بیبی با تولید 203 و 187 کیلوگرم بذر در هکتار به‌ترتیب در سال‌های 1387 و 1388 کمترین مقدار بذر را نسبت به دو رقم دیگر تولید نمود. تولید میوه‌های با وزن بیشتر در رقم چارلستون گری و تولید تعداد میوه بیشتر در هر بوته، در رقم محبوبی را می‌توان دلایل اصلی برتری این دو رقم از نظر تولید بذر نسبت به رقم شوگر بیبی دانست. در پژوهشی که به‌منظور مقایسه عملکرد بذر سه رقم هندوانه انجام شد، دو لاین اصلاح شده (لاین های 203 و 4-239) در مقایسه با رقم مالائی (Malaei) از نظر تولید بذر برتری کامل داشته و تا دو برابر عملکرد بذر بیشتر تولید نمودند (6).
تأثیر عمق گوده‌های کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد
تفاوتی بین عمق گوده‌های 15 و 20 سانتی‌متری از نظر عملکرد و اجزاء عملکرد وجود نداشت (جدول 3). اگرچه عملکردها در سال 1387 نسبت به سال 1388 در همه عمق گوده‌های کاشت افزایش محسوسی داشت (به‌دلیل وضعیت رطوبتی
| Rights and permissions | |
 | This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. |
