مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

اطلاعات علمی کافی در زمینه گندم‌های پوشینه‌دار موجود نیست، لذا در مطالعه حاضر تغییرات محتوای کارتنوئید، فعالیت آنزیم­های آنتی‌اکسیدان، غلظت مالون­دآلدئید، پایداری غشاء و عملکرد دانه یک ژنوتیپ از گندم­های تتراپلوئید پوشینه­دار (به‌نام جونقان) در مقایسه با یک ژنوتیپ از گندم­های دوروم (به‌نام یاواروس) در پاسخ به تیمار آب شور و باکتری محرک رشد به‌صورت آزمایش کرت­های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 1392 - 1391 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. سه سطح شوری آب (0، 100 و 200 میلی­مولار نمک طعام) به‌عنوان فاکتور اصلی و دو ژنوتیپ و چهار سطح سویه باکتری محرک رشد (شاهد، 550، 57 و (UW3 به‌عنوان فاکتورهای فرعی در نظر گرفته شدند. شوری منجر به کاهش معنی­دار عملکرد دانه (نزدیک به 30 درصد)، فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز و محتوای کارتنوئید شد، هم‌چنین شوری سبب کاهش پایداری غشاء و افزایش غلظت مالون­دآلدئید شد که نشان‌دهنده­ تخریب غشاء سلولی است. سویه­های باکتری تأثیر متفاوتی بر صفات مذکور داشتند. سویه 550 منجر به افزایش 44 درصدی عملکرد دانه در شرایط غیر شور و سویه UW3 منجر به افزایش 24 درصدی عملکرد دانه در سطح 200 میلی­مولار شوری شد. باکتری­های محرک رشد منجر به افزایش پایداری غشاء در شرایط شور شدند. به‌طورکلی به نظر می­رسد نوع تأثیر باکتری­های محرک رشد بر گندم های تتراپلوئید به ژنوتیپ، میزان شوری و سویه باکتری بستگی دارد. ژنوتیپ پوشینه­دار جونقان از نظر صفات فیزیولوژیک مورد مطالعه و عملکرد دانه ضعیف­تر از ژنوتیپ یاواروس بود، ولی درصد کاهش عملکرد دانه آن در اثر شوری تفاوت معنی­داری با ژنوتیپ یاواروس نداشت.