مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

بررسی تنوع ژنتیکی خویشاوندان وحشی گونه‌های زراعی جو برای سازگاری در محیط‌های تنش‌دار، منابع ارزشمندی برای اصلاح گیاهان زراعی به‌ویژه برای شرایط تغییر اقلیم با معضل گرما و خشکی هستند. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 54 ژنوتیپ مشتمل بر 47 ژنوتیپ جو وحشی اسپونتنئوم غرب کشور، یک رقم زراعی (ریحان) و شش هیبرید F1 حاصل از تلاقی رقم زراعی با جو وحشی با استفاده از صفات مورفولوژیک کمی و کیفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در بوته در بین صفات کمی دارای بیشترین تنوع و رنگ دانه در بین صفات کیفی، دارای بیشترین چند شکلی بوده‌اند. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی مؤلفه اول با 5/31‌ درصد از تنوع با بیشترین سهم روز تا گل‌دهی، روز تا گرده‌افشانی و روز تا رسیدگی و مؤلفه دوم 18/22‌ درصد تنوع را با بیشترین سهم عملکرد دانه، وزن هزار دانه و عرض دانه معرفی کرد که این مؤلفه‌ها مرتبط با فنولوژی و عملکرد شناخته شدند. نتایج تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه، گروه‌بندی کرد که در گروه اول، رقم زراعی ریحان، گروه دوم، هیبریدهای F1 و سه ژنوتیپ وحشی با عملکرد برتر و گروه سوم، ژنوتیپ‌های وحشی شمال غربی کشور و گروه چهارم سایر ژنوتیپ‌های وحشی قرار گرفتند. با وجود باروری کامل هیبیرید بین رقم زراعی و ژنوتیپ‌های وحشی به لحاظ کروموزوم‌های همولوگ آنها، نتایج مطالعه حاضر، حاکی از عدم وجود هتروزیس در تلاقی زراعی × اهلی بود.