مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی

هدف از این پژوهش، بررسی اثر تنش شوری بر جذب یون‌های سدیم، پتاسیم، کلسیم و نسبت این یون‌ها و وراثت‌پذیری آنها در مرحله گیاهچه‌ای در یک جمعیت تلاقی برگشتی پیشرفته (BC₂F₆) برنج حاصل از تلاقی رقم هاشمی و لاین IR67418-110-32222 (IR-22) بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تفاوت بسیار معنی‌دار بین ژنوتیپ‌ها، سطوح تنش و هم‌چنین برهمکنش تنش و ژنوتیپ بود که بیانگر تنوع ژنتیکی در جمعیت، تأثیر شوری بر صفات و واکنش متفاوت لاین‌ها در قبال شوری می‌باشد. در جمعیت مورد بررسی شوری باعث کاهش جذب یون K، افزایش جذب Na و افزایش غلظت یون Ca، نسبت‌های Na/Ca و Na/K در اندام هوایی شد. میانگین صفات جمعیت تلاقی برگشتی در تمام صفات در هر دو محیط تنش و بدون تنش شوری، حد واسط میانگین والدین و در اغلب موارد نزدیک به ‌میزان والد تکرار شونده (رقم هاشمی) بود که نشان‌ دهنده تأثیر‌گذاری بیشتر ژن‌های رقم هاشمی در بروز صفات در این جمعیت می‌باشد. هم‌چنین وجود تفکیک متجاوز برای کلیه صفات در جمعیت مورد مطالعه مشاهده گردید. همبستگی ژنتیکی بین صفات در مقایسه با همبستگی فنوتیپی دارای روندی مشابه، اما با ضرایب بزرگتر بود. قوی‌ترین همبستگی در شرایط بدون تنش و تنش شوری به‌ترتیب مربوط به درصد Na با Na/K (^**89/0 = r_g) و درصد Ca با Na/Ca (^**88/0- = r_g) بود. میزان وراثت‌پذیری بالای صفات فوق در این جمعیت، امکان انتخاب برای تحمل به شوری بر مبنای این صفات را فراهم می‌نماید. بر مبنای این نتایج می‌توان لاین‌هایی از جمعیت هم‌چون لاین شماره 139 را به‌عنوان متحمل به شوری در این مرحله رشدی نامزد نمود.